SOHBETTEN MUHABBETTE

Bir saka kırbasını doldurmuş giderken önünde başka bir saka gördü. Elinde su kırbası olduğu halde koşarak ona yetişti, bir parçacık su istedi. Adam, 'A şaşkın, sende de aynısı var; güzelce içsene' dedi. Saka dedi ki: 'A akıllı, sen bana bir parçacık su ver. Çünkü ben kendi suyumdan bıktım." F. Attar “Bir şey ne ise o değildir, ne değilse o'dur.” Russell Paradoksu kısaca bu şekilde izah ediliyordu. Biz niçin bu paradoksu yazımıza girizgâh yaptık? İletişim teknolojilerinin bütün “gelişmişliğine” karşın modern zamanların en önemli sorunu insandan insana iletişimin her geçen gün daha da tükeniyor olmasıdır. Dahası iletişimi daha iyi hale getirmek için ortaya konan teknolojilerin, insanı, tam da amacının tam tersi bir durum olan yalnızlığa mahkum eden en önemli unsur haline gelmiş olmasıdır. İnternet teknolojileri gelmiş olduğu son süreçte; insandan insana olan mesafeyi daha da uzatmıştır. Bu bağlamda yitirdiğimiz en önemli değerlerimizden birisi kuşkusuz, kadim geleneğimizin olmazsa olmazı olan sohbet kültüründen uzaklaşıyor oluşumuzdur. Önce söz vardı ve sözün aydınlığında bir yürüyüş vardı. Sözden gelen güzellik sohbete dönüşür, sohbetin muhabbetinde yaşardı insan. Ve sohbet insandan insana uzanan en önemli bağ idi. Sözün anlamını yitirdiği toplumlarda, sözün kıymetinin bilinmediği zamanlarda, sohbet sessiz sedasız çekip gitti aramızdan. Sohbet çekilince aramızdan insandan insana muhabbetin yerini “iletişim çağının yalnız insanı” aldı. Evet, sohbet insandan insana bir bağdır. En sağlıklı iletişim olan yüz yüze iletişimdir. Bir arada bulunma, birbirinden etkilenme, hemhal olmak, hemdert olmak. Sohbet muhabbettir. Kelime olarak aynı kökten gelir ve kökeni “habbe”dir. Habbe, yani dane, bir buğday danesi nasıl bir’ den bine ulaşır, çoğalır. Aynen onun gibi, muhabbet de insanı çoğaltan bir unsurdur. İnsan muhabbetle çoğalacaktır. Sohbetin muhabbetinde daha da artacaktır insan. Sohbetin muhabbeti, sevgi ile insanı insana daha da yaklaştıracaktır. Bugün sohbet kültürü her geçen gün biraz daha azaldığı için, sevginin, saygının, muhabbetin, diğergâmlığın, merhametin, tahammüllün özlemini çeker hale geliyoruz. Sohbet, insanı insana umut kılacaktır. Zira sohbet kelimesi köken itibariyle bir yönüyle de insanın insana sahip çıkmasını ifade edecektir. Sohbet ederek, insan insanı kendi dünyasına çağıracaktır. Sohbeti bir de Kemal Sayar’dan dinleyelim. “İnsan insanın aynasıdır. Kendimi bir başkasıyla kurduğum ilişkide görürüm… Söz kalpten kalbe çarparak büyür gücünü etkileşimden ve hemhal oluştan alır… Sohbet ancak diğerkâmlığı yücelten, narsizmi kınayan bir kültürde zemin bulabilir. Çünkü o, konuşmanın yanı sıra susmayı da gerektirir. Karşılıklı konuşma ya da sohbet bana ve ona bir “evindelik” duygusu verir: ötekini kendi kalbime buyur etmek beni rahatlatır. O bana misafir olup beni zenginleştirirken, ben de onun misafiri olurum. Ona bir şeyler ekleyerek, onun bir parçası olarak konuşmadan ayrılırım. Sohbetin ihyası aşk ve muhabbet mesleğinin ihyası demektir, bu toprakların tarihine sahip çıkmak demektir. Ancak varlığından ve rütbelerinden soyunup üryan olanların kabul edilebileceği bir meslektir bu; fena gülzarına bülbül olanların değil.” Mevlana mesnevisine “bişne” diyerek başlıyordu. Dinle! “Şifahî kültür” yani kulaktan kulağa gelen bir kültürün önemli aracı sohbet. Ve sohbet halkalarında bilgi bilince, hal edebe dönüşecektir. Bir hayat görüşü olacaktır, bir duyma biçimi sunacaktır. Bir eğitim aracı olacaktır. Onun için sözün şifasına sığınarak sohbetin ihyası gerekecektir. O yüzden hayatlarımızda sohbete yer vermek durumundayız. O yüzden sohbetten muhabbete ulaşarak sevgiyi çoğaltmak durumundayız.