İstihare namazı ve duası

Allah,insanları ve cinleri ibadet için yarattığını Kur’an’da bildirmiştir. Buitibarla farz kıldığı ibadetlerin yanı sıra çeşitli vakitlerde bir kısımibadetleri de nafile olarak insanın önüne koymuştur. Vakitleri belirlenmişibadetler gibi, vakitleri insanın çeşitli ihtiyaçlarına göre düzenlenenibadetler de vardır. Bütün ibadetlerinortak amacı, Allah’ın emrini yerine getirmek, acizliğini, muhtaçlığını hissedipRabbine yalvarmaktır. İbadetler, dünyahayatında da bir takım yararlar sağlar ancak amaç bu yararları elde etmekdeğildir. İbadetin meyvesi uhrevidir. Hatta ibadetlerin lütuf ve ihsan nevindeninsanlara verdiği dünyevi yararları ibadete maksat yapanın ibadeti asılamacından sapmış olur. Nafileibadetlerden biri de İstihare namazı ve duasıdır. Başta Buhari olmak üzerebütün hadis imamlarının rivayet ettiği Hadis-i Şerifte Cabir bin Abdillah şöyledemiştir: Resulullah (ASV)’ın bütün işlerinde Kur’an’dan bir sure öğretir gibiistihareyi de öğreterek:"Sizden biriniz bir işe niyetlendiği zamanfarzın dışında iki rekât namaz kılsın ve şu duayı okusun” buyurur veistihare duasını okurdu.(Buharî, Teheccüt, 25;Deavât, 49, Tevhid, 10) İnsan, yapacağıişin hayırlı olup olmadığını bilmediğinden zahire göre hareket ederek hayırlıolduğuna hükmeder ve Allah’tan da bu işi hayırlı kılmasını ister. Çünkü herşeyin gerçeğini, iç yüzünü ve ne ile sonuçlanacağını ancak Allah bilir. Bunedenle bu ibadete sözlük anlamı “hayır istemek” olan istihareadı verilmiştir.“Bir işin hayırlı olup olmadığını anlamak” şeklinde yapılan tanımlamayanlıştır. Hem kelime anlamına aykırıdır, hem depeygamberler dışında, hiçbir kul için bağlayıcı nitelikte ilahi bir bilgigelmez. Falcılık türü gaybı anlamaya çalışmak İslam’ın asla kabul etmediği birdurumdur. Önemli bir işyapılacağı zaman önce o işle ilgili bilgisi ya da yeteneği bulunan kimselerledanışılmalı, görüşlerine başvurulmalı sonra istihare ile Allah’adayandırılmalıdır. Bu da iki rekât namaz kılıp hadisin öğrettiği istihareduasını okumakla gerçekleşir. Sonra da oluşan kanaate göre hareket edilmelidir.Bu nedenle “Önce istişare, sonra istihare” sözü bir kural halinegelmiştir. Al-i İmran Suresinin 159. Ayetinin bu kurala işaret ettiğibildirilmiştir: "İş konusunda onlarla istişare yap. İstişareden sonra o işi yapmayatam olarak karar verince, artık Allah'a tevekkül et" Ayetteki “tevekkül” kavramınınistihare namazı ve duasını da kastettiği açıklanmıştır. İlmihalkitaplarında istihare namazı kılınıp duası okunduktan sonra kıbleye doğruyatılması gerektiğine ve rüyada görülecek yeşil ya da beyaz rengin o işinhayırlı olduğuna, kırmızı veya siyah rengin ise yapılması istenen işin hayırsızolduğuna işaret ettiğine yer verilmektedir. İstiharede rüya ile ilgili bubilginin hadis kaynaklarında aslı yoktur. Hiçbir hadiste bu bilgiyerastlanmamıştır. İstiharekonusunda kaydedilen hadis rivayetleri arasında bir takım metin farklılıklarıolsa da hiçbir rivayette istihareden sonra görülecek rüyadan ve bu rüyaya görehareket etmekten söz edilmemiştir. Peygamber(ASV)’ın görüldüğü rüyalar da dâhil hiçbir rüya dinde delil sayılmamıştır. “Rüyaile amel edilmez” kuralı meşhur olmuştur. İnsan, uykuda yaptıklarından vesöylediklerinden sorumlu tutulmamıştır. Bu itibarla hiçbir rüyanın bağlayıcılığıbulunmamaktadır. İmam-ı Rabbani,sorulan bir soru üzerine,“Rüyalarınkıymeti olsaydı, rüyada görülenlere güvenilseydi, müritlerin rehberlere hiçihtiyaçları olmazdı.” şeklinde başladığı mektubunda şu cevabıveriyor: “Futuhat-ıMekkiye kitabının sahibi (MuhiddinArabî),‘şeytan, Medine-i münevveredemedfûn bulunan Muhammed aleyhisselâmınkendi şekline giremez’ diyor. Başka suretlerde de Resulullah olarak görünemezdiyenleri kabul etmiyor. (Yani: şeytan başka suretlerde Resulullah adına görünebilir)Resulullah’ın(ASV)kendişeklini ve hele rüyada tanıyabilmek çok güç olacağı meydandadır. Bunun için, rüyalaranasıl güvenilebilir? Âlimlerin çoğunun dediğine uyarak ve Resulullah’ın(ASV)yüksekşanına yakışacak üzere, şeytanın hiçbir şeklide o mübarek zatın ismi ile görünemeyeceğinisöylersek, o şekliden emirler almak ve onun beğenip beğenmediğini anlamak kolaydeğildir. Melunşeytandüşmanlığını burada da gösterebilir. Araya karışarak, olmayanşeyi olmuş gibi gösterebilir. Rüya göreni şaşırtır. Kendi sözlerini ve işaretlerini,o şeklin (ASV)sözleri veişaretleri imiş gibi gösterir.”(Mektubat-ıRabbani, 273. Mektup)