Değer ve Değersiz

Toplum tarafındanbenimsenmiş ve doğruluğu onaylanmış temel prensiplere değer adı verilmektedir.Bu kurallara uygun olan her şey “değerli” kabul edilir; Uyumlu olmayanlar da“değersiz” diye nitelenir. Değerler görecelidir, toplumlara göre farklılıkgösterir. Bazı toplumlarda değer, gücü elinde bulunduranın onayladıklarındanibaret olur; ya da hâkim olan inançların teşvik ettikleri değerli olur; aksidurumlar ise değersiz kabul edilir. Hangi toplumdaolursa olsun değer, gerçekte inançlardan kaynaklanır; inançlara uygun olan herşey değerli, uygun olmayanlar ise değersiz sayılır. Ortak değerler denilenkurallar ise, toplumların etkileşimi ve zorunlu ortak yaşam sonucu ortaya çıkanortak kurallar demektir. Ancak bunlar dillendirilse hatta yazılı metinleredönüştürülse bile ikiyüzlülükten kurtulmaz, içtenlikle gerçekleşmez. Her birtoplum ortak değerleri, çıkarlarına zarar vermedikçe “değer” olarak kabul eder.Bu güne kadar dünya üzerinde görülen gerçek budur. Değerler yerinegöre değişiklik gösterir. Değer nerde ortaya konmuşsa, o yerin sahibiylebağlantılı olmasıdır. Kâinatın sahibiAllah’tır. Bu nedenle ancak O’nun rıza gösterdikleri değer ifade eder.İnsanların, Kâinatın Rabbine dayanmaksızın kendi aralarında belirlediklerideğerler varsayımdan ibarettir ve gerçekliği yoktur. Ancak şunu da ifade edelimki, çoğunlukla ilahi kuralların etkisinde kalarak değerler ortaya konmuştur. İslam’a göredeğer, Allah’ın “doğru” olarak belirlediği hususlardır. Yani bir şeyin Allah’labağlantısı olması onu değerli yapar, onunla bağlantılı olmayan her şeydeğersizdir. İlahi yönden olumlu tarafı bulunmayan bir şey ne kadar yararlı daolsa gerçekte değersizdir. Demek ki değerler, semavî (ilahî) ve beşerî olmaküzere iki kısımdır. İnsanların kendi aralarında oluşturdukları değerler, bazınoktalardan semavi değerlerden esintiler taşırlar. Asıl bu değerleri “değer”yapan husus da budur.. İnsanlar arasındadeğer kabul edilen ancak ilahi bir bağlantısı bulunmayan hususlar, çocuklarınkendi aralarında belirledikleri oyun kurallarına benzer. Söz konusu bu oyunkuralları gerçek hayatta hiçbir değer taşımaz, ciddi konularda büyüklerinortamında uygulanmaz; böyle bir şeyin düşünülmesi bile saçmalık ve delilikolur. Aynen bunun gibi, İlahi bağlantısı olmayan beşeri değerler de gerçekmanada saçmalıktan ibarettir. Aile içindeyapılacak bir işin değer taşıması için, aile büyüğünün onayı gerekir. Köydeveya kentte bireylerin yapacakları işlerin değer taşıması için de durumböyledir. Oranın yöneticisinin ya da otoriter gücün değer vermesiyle değerkazanır. Ülke sınırlarıiçinde bir payenin, bir unvanın değer taşıyabilmesi için devletin onayıgerekir. Bir kimse, mensup olduğu devletin onayı olmaksızın kendi kendine birunvan takmakla ya da bir görev vermekle ona sahip olmuş sayılmaz. Diplomasıolmayan kimse kendini bir okul mezunu sayamaz, gerekli onay olmadan ilmi birpaye elde edemez. Bir devlet görevlisinindevletin onayıyla yaptığı işlemleri halk arasında da değer görür. Devletinonayı olmayan işlemler korsan olur, hiçbir itibar görmez. Sözgelimi bir askerdevletten aldığı askerlik unvanıyla, görevini icra etmede itibar görür; ancakaynı kişi askerlikten önce ya da terhisten sonra askerlik göreviyle ilgiliişlemleri yapamaz, yaptığı takdirde de hiçbir yerde itibar görmez. İşte gerçekdeğerler de buna benzer. Kâinatın sahibinin onay ve rızasıyla ancak değergerçekleşir. Zerreden küreye kadar tüm kâinata her an hükmeden ve her şeyekadir olan Allah’ın onayı olmadan hiçbir işlem değer ifade etmez. Ancak O’nunizni dairesinde gerçekleşen işlemler değerli olur, tüm yaratılmışlar tarafındanda saygı görür. Böyle gerçek bir değer anlayışını dikkate almayıp yalnızgörünüşte kalan sanal değerleri dikkate almak akıldan uzaktır. İlahi bağlantısıolmayan sanal değerlerin etkisi ne kadar çok sürse de kabir kapısına kadardır,oysa ilahi değerler ebedidir. Müslümanın hayatboyunca yapacağı tüm işlemlerinin Allah’la bağlantısı olması gerekir. Bu daAllah’ın kitabına ve O’nun elçisinin buyruklarına uygun olmakla gerçekleşir.Bunun dışında düşünülebilecek hiçbir işlem yoktur.