İslam'ın sünnetteki sembolleri

Kelime anlamı yol, kanun ve nizam olan Sünnet, İslamibir kavram olarak Allah’ın peygamberinin şahsında tüm insanlık için seçtiğinizamın adıdır. Başka bir deyişle, İslam’ın Resulullah (ASV) tarafından sahabetoplumunda gerçekleştirilen ve sonraki tüm nesiller için model olan uygulamasıdır.Kuran, Resulullah (ASV)’a itaati emrederek, O’na itaatin Allah’a itaat olduğunubildirmiştir. (Nisa, 80) Bu nedenle O’nun sözleri davranış ve tavırlarıKur’an’ın açıklaması ve nasıl yaşanılacağının göstergesidir. Peygamber(ASV) Allah’ın elçisi olması itibariyle, bütün söz ve davranışları ilahigözetim altındadır. Hevadan (canı istediği gibi) konuşmadığını, ancak vahiylekonuştuğunu Kur’an-ı Kerim bildirmektedir. “O, nefis arzusu ile konuşmaz. Oancak kendisine vahyolunanı söyler.” (Necm, 3-4.) Yeme,içme, uyuma gibi insanın zorunlu adetleri olan beşeri ihtiyaçlarını bilesünnete uyma niyetiyle yapan kimse, âdetini ibadete dönüştürmüş olur. Ancak “şeâir”tabir edilen bir kısım sünnetler de İslam’ın alametleri, sembolleridurumundadır. Bunlar ibadetlere, kılık kıyafete ya da sosyal hayata ilişkin olabilir.Örneğin: ezan, bayram namazları, Kurban, ibadetlere ilişkin İslam’ın alametlerisayılan sünnetlerdir. Sarık, cübbe, sakal gibi sünnetler de İslam’ın kılıkkıyafete ilişkin alametleri olan sünnetlerdir. Kılıkkıyafete ilişkin alamet olan sünnetler herkes için zorunlu değil ancakuygulamaya koyduktan sonra bu sünnetlere karşı edepsizlik sayılan tavırlardankaçınmak zorunludur. Çünkü İslam’ın şiarı olan bu sünnetler, kişisel olmaktançıkarak kamu hukukuna yönelik bir konumdadırlar. Söz konusu bu sünnetlerin mutlakahakkıyla yapılması, sünneti rencide edici, küçük düşürücü davranışlardan kaçınılmasıgerekir. Sünneti yanlış anlayan bazı şahıslar, kendilerini sünnetinuygulayıcıları olarak göstererek topluma “sünnet” diye yansıttıkları yanlıştutum ve hareketleri aslında sünneti lekelemektedir. Sakalsünnetini uygulayanlar, cübbe giyenler, sünnete laf getirmeyecek titizlikiçinde olmalıdırlar. Ancak manevi ağırlığını taşıyabilecek olanlar busünnetleri yüklenebilirler. Sakal, sarık ve cübbenin temiz ve bakımlı olmasıgerektiği gibi, söz ve davranışların da dikkatli ve sünnete yaraşır olmasılazımdır. Kirli cübbe ve sarığın, düzensiz dağınık bir sakalın sünnete karşıedepsizlik olacağı unutulmamalıdır. “Cübbe giyme sünnetine uyuyorum”diyerek Şanlıurfa’nın yaz sıcağında palto giyen kimsenin bu yaptığı, kendinikomik duruma düşürmekle beraber sünnete de saygısızlıktır. Kişibıraktığı sakalını “sünnet” olarak topluma yansıtmışsa, artık “benim sakalımdeğil mi, istediğim gibi yaparım!” diyemez. Çünkü onun bir kısım söz ve tavırlarısünnete laf getirmeye, alaycıların diline düşmeye sebep olur. Sakalbırakmak sünnettir ama bıraktıktan sonra traş etmek de haramdır. Bir kısımMüslümanların “bazen de olsa sünneti yaşamak” adı altında ara sıra sakalbırakıp sonra traş etmeleri, bu açıdan büyük bir hatadır. Hayatı zindanlardageçen Bediüzzaman, zalimlerce cebren kesilip sünnete hakaret olması korkusuylasakal bırakmaktan kaçınmıştır. Bu konuda şöyle bir açıklama yapmıştır: “Bu yirmisenedir bana resmi hücumlarda bazı arkadaşlarımın sakallarını kestirmeleriyle,benim sakal bırakmadığım, bir hikmet, bir inayet-i İlahiye olduğunu ispat etti.Eğer sakal olsaydı, tıraş edilseydi, Risale-i Nur’a büyük bir zarardı. Çünküölecektim, dayanamayacaktım. Bazı âlimler 'Sakalı tıraş etmek caiz değildir'demişler. Muradları, sakalı bıraktıktan sonra tıraş etmek haramdır, demektir.Yoksa hiç bırakmayan, bir sünneti terk etmiş olur.” (KastamonuLahikası, sayfa 45.) İslam’ın alametlerinden biri olanezan da büyük titizlik gerektirir. Ezanın mutlaka güzel ve kurallarına uygunokunması, okuyanın güzel sesli olması lazımdır. Unutulmamalıdır ki, camide hergün beş kez okunan ezan, çevredeki çocuklar için de bir eğitim olmaktadır.Çocuklar bu ezanla büyürler ve hangi şekilde okunmuşsa zihinlerine o şekildeyerleşir. Bu açıdan da güzel ezan okumak önem kazanmaktadır. Yanlış ve uygunsuzbir makamla okunması her şeyden önce “Ezan-ı Muhammediye”ye karşı birsaygısızlıktır. Böyle bir ezanla büyüyen çocuklar, büyüdüklerinde kendileri deaynı şekilde okurlar. Onun düzeltilmesi hayli zordur.