YEMEK KÜLTÜRÜ VE FIRIN YEMEKLERİ…

Her memleketin bir yemek kültürü vardır. Bu kültür o yerin iklimi, bitki örtüsü dolayısıyla yetişen bitkisel ürünler, hayvancılık vb. etkenlerle şekillenmiştir. Zamanla yemek kültürü içinde bazı yeniliklerin yaşanması olağan karşılanır. Ancak, yemek kültürünün yozlaşması, yok olması gibi durumların oluşması da zamanla olmaktadır. Yemek kültürü gibi değerler bir yörede yaşayan insanlar için son derece önemlidir ve korunmalıdır. Bunun korunması bu kültürün yaşatılması ile mümkündür. Bundan dolayı, sulu veya kuru ev yemeklerinin yapılması hem sağlık açısından hem de lezzet açısından ve aynı zamanda kültürel açıdan fırın yemeklerine tercih edilmelidir. Gün geçtikçe insanların yemek yapma konularında harcadıkları zaman ve çabaların azaldığını görmekteyiz. Yemek yapma konusunda kolaya kaçmak, tencere yemeklerinin yapılmayıp fırın yemeklerinin ekseriyetle yapılması gibi bir durum oluşturmaktadır. Eskiden günlerinin önemli bir bölümünü evde yemek yapmakla geçiren ev hanımları dahi artık tencere yemekleri yerine fırın yemeklerini tercih etmektedirler. Bu durumun en önemli sebeplerinden biri kolay hazırlanmasıdır. Lahmacun, tepsi kebabı gibi yemekler çoğunlukla kasap tarafından hazırlanmaktadır. Bir diğer önemli sebep ise, fırında pişirilmesinden dolayı evde tüp gaz elektrik vb. herhangi, bir enerjinin kullanılmaması dolayısıyla ekonomik oluşudur. Yemeklerin fırın tarafından pişirilmesinden dolayı da yemek kültürü içinde var olan yemekler sadece sözde kalmaktadır. Özellikle çocuklar ve gençler birçok yemek hakkında bilgi sahibi değildir. Ayda yılda bir kez yapıldığından dolayı da o yemeklerin lezzetlerine, aromalarına karşı yabancı kalmakta ve sevmemektedirler. Boranı, Lılıkı köfte, Döğmeç, Kenger aşı, Yarpuz ekşisi, Çağla aşı gibi daha bir çok sayılabilecek hem lezzetli hem de faydalı yemeklerin yaşatılması gerekir. Ayrıca fırın yemekleri genellikle dürüm şeklinde yendiğinden dolayı fazla ekmek tüketimine sebep olmaktadır. Fazla ekmek tüketimi ile birlikte zaten yağlı olan yemek tüketimi de aşırı kilo alma (obezite) gibi durumları oluşturmaktadır. Ekmek fırınlarında pişirilen yemeklerin sağlık açısından da değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu yemeklerde oluşan zararlı durum göz ardı edilmemelidir. Ekmek fırınlarında pişen yemekler 300 derece gibi yüksek bir ısıya maruz kaldığından dolayı yemeklerin yüzeyinde, hatta bazen derinliklerinde bile ciddi yanıklar meydana gelmektedir. Çoğu zaman alüminyum tepsilerde fırına sürülen yemekler piştikten sonra fırından çıkarılırken tepsinin simsiyah bir şekilde ve yemek yüzeyinin yer yer kömürleşmiş bir vaziyette olduğu görülür. Yanmış veya üzerinde yanık bölümleri bulunan gıdaların kanser oluşturma özelliği olan çeşitli maddeler içerebildiği uzmanların dile getirdiği bir durumdur. Yiyeceklerin bir bölümünde yanık oluşması sebebiyle kanser gelişme riski, yenilen yiyeceğin miktarına ve kanser oluşturma özelliği olan maddelerin yanık gıdada ne kadar oranda bulunduğu ile de alakalıdır Yiyeceklerin maruz kaldığı ısı miktarı ve süresi, yiyeceklerdeki kanser oluşturma meyli arasında doğrudan bir ilişki vardır. Uzmanlar yanık yağların kanser oluşturan çeşitli maddeler içerdiği konusunda fikir birliği içindedirler Yemeklerin ekmek fırınlarında, alüminyum tepsiler içinde pişirilmesi de ayrıca sakıncalı bir durumdur. Alüminyum tepsilerde yemek pişirmek başlı başına sağlıksız bir durumdur. Çünkü yüksek ısıya bağlı olarak yiyeceklere alüminyum maddesi geçmektedir ki bu da son derce tehlikeli bir durumdur. Akşamları daha yoğun olmak üzere her öğün onlarca tepsinin fırına verilmesi, yüzlerce lahmacunun pişirilmesi ve bunun yanında ekmeklerin yapılması fırıncılar açısından da kolay bir iş değildir. Yemeklerin yanmadan pişirilmesi, lahmacunların tam istenen saatte hazır edilmesi ve her an taze sıcak ekmek istendiğinden dolayı, hızlı davranmak gerekmektedir. Bu durumda hijyen, temizlik gibi hayati önem taşıyan konular da göz ardı edilmektedir. Şu halde ekmek fırınlarında çoğunlukla alüminyum tepsilerde pişirilip iştahla yenen yemeklerde alüminyum elementinin yemeklere geçme tehlikesi açısından, yanık olması dolayısıyla kanser gelişebilme riski açısından, tava yemeklerinin nispeten susuz oluşu dolayısıyla dürüm şeklinde yenmesi ile aşırı ekmek tüketimi açısından, yemek kültürünün kaybolması tehlikesi açısından ve fırıncıların acele etmesi aşırı yorulmasına bağlı olarak hijyen ve temizlikten ödün vermek zorunda kalmaları açısından sakıncalıdır. Afiyette kalın…