İNSAN VE MEDENİYET

Medeniyet bir yaşama biçimi, medeniyet bir hayat görüşü, medeniyet bir birlikte yaşama ahlakıdır. Medeniyet bir hukuk oluşturma süreci, medeniyet bir iktisat anlayışıdır.Daha başka nedir medeniyet; bazen mekân tasavvuru, bazen sadece mimari, bazen büsbütün şehir, bazen kültür ve tekniktir. Evet, aydınlarımızın medeniyete dair görüşlerini incelediğimizde çok farklı medeniyet tarifleri ile karşılaşabiliyoruz. Bazen sanatla birleşir medeniyet, estetiğe bürünür; bazen geleneğe yaslanır, tarihte var olur. Bazen kökü inançtır, gövdesi adalet, dalları ahlaktır medeniyetin. Bazen kozmosta birlikle ahenk olur; mikro kozmosla makro kozmos arasında muhteşem bir uyuma dönüşür medeniyet. İnsan ve âlem arasında ahenktir, insanla doğa arasında ahenktir ve nihayet insanla Allah arasında ahenktir medeniyet. Bazen hepten dindir, dinledir, medenidir medeniyet. Medeniyete ait tüm bu tariflerin üstüne insandır medeniyet. Medeniyet ancak insanla var olacaktır, insanı var kılarak, insanın varlığını, değerini anlamla buluşturarak, inşa ederek insanı, imar edecektir dünyayı. İşte o zaman medeniyet olacaktır… Medeniyet; insanı erdeme ulaştırmalıdır. Değere, hikmete, adalete, ahenge dayanmalıdır. Huzura imkâna sunmalıdır, umuda ulaştırmalıdır. Yoldur, yöndür, yöntemdir medeniyet. Eşrefi mahlûkattır insan madem, varlıktan var oluşa, beşerden insana, bireyden şahsiyete yürümelidir. Bedenden ruha, maddeden manaya bir yolda olmalıdır insan. İnsan medeniyetle olma yolunda, ol/acaktır. Medeniyet insanla, insana hayatı güzelleştirmekle, insanı mamur olmuş bir dünyaya ulaştırmakla var olacaktır. Ve insan medeniyetle inşa olacaktır, ihya olacaktır, medeniyetle “esfel’isafilinden,” eşrefi mahlûkata ulaşacaktır. Ve medeniyetle insan olacaktır. İnsandan topluma varacaktır, fazıl topluma insanla ulaşacaktır medeniyet. İnsanı çıkarınca medeniyetten geriye ne kalacaktır ya da medeniyeti unutmuş insanlık nereye varacaktır? İnsan sorusu kadardır, sorunu kadardır. Zira insan sorudur ama hepsinden öte cevaptır. Yanıtı insan olmayan her sorunun varacağı yer başlı başına bir sorundur. Cevabında insan olmayan fikrin de, düşüncenin de, ideolojinin de, dinin de hiçbir anlamı olmayacaktır. Evet, insanla olmalıdır medeniyet, insani olmalıdır, insana hayatı yaşanılır kılmalıdır, insanı iyiye, güzelliğe, doğruya ulaştırmalıdır. Düştüğü cehennemi çukurdan insanı ve insanlığı ve dünyayı kurtaracak olan ancak böyle bir medeniyet anlayışıdır. Değilse tek dişi kalmış canavara dönüşen vahşi uygarlığın, insanlığı götüreceği yer; insanın düşüşü olacaktır. İyinin güzellin, düşüşü olacaktır. Kötülüğün ve çirkinliğin iktidarı olacaktır. İnsanlığın düşüşü, doğanın düşüşü, dünyanın düşüşü olacaktır. Böyle bir dünyada savaşlar, kan ve gözyaşı hiç eksik olmayacak, ölümler ölümlere ulanacaktır. Dünyanın bir kısmının daha fazla büyümesi, daha fazla irileşmesi, daha fazla barbarlaşması için; dünyanın diğer yarısı açlığa mahkûm olacaktır, yokluğa, yoksulluğa mahkûm olacaktır. Evet, insan diyoruz, insan medeniyeti diyoruz, insan içindir medeniyet diyoruz. Onun için odağında insan olmayan hiçbir fikri, düşünceyi; adına ne denirse densin kâle almıyoruz. Onun için medeniyet diyorsak esasen insandır meramımız, medeniyet insandır, insan medeniyettir. Ve medeniyet insanın ve insanlığın irtifa kaynağıdır.