'MAHCUP TARİHSELCİLİK' VE 'TARİHSELCİ NURCULUK'

Tarihsellik/tarihselcilik/zamansallıkModern İslam Düşüncesinin iki sacayağından biri. Diğerimealcilik/Kurancılık/metinsellik. Gariptir, ikisi de düşman birbirine. Çünkütarihselcilik, ana tezlerini ispatlamak için Kuran metni dışında kalan tarihselmalzemeye şiddetle muhtaç iken; Kurancılık, Kuran metni (metinselcilik )dışında herhangi bir kaynak kabul etmemekte olabildiğince ısrarcı. Tarihselcilik,genellikle eksik ve yanlış anlaşılmakla birlikte Kurancılığa nazaran çok dahaciddi bir düşünce. Çünkü Kurancılığın geçmişi yok. Yersiz ve köksüzdürKurancılık. Tarihselcilik, doğruyu söylemek gerekirse ülkemizde yeteri kadartartışılabilmiş değil henüz.Gerçi ‘Bu Ülke’de hangi düşünce tam manasıylatartışılabilmiş ki? Meşhur bir tarihselci ilim adamının tabiriyle çağdaş herMüslüman bir parça ‘mahcup tarihselci’dir. Örtük tarihselci demek dahadoğru belki de. Müfrit/heretiktarihselciliktensarf-ı nazar ederek mâkul/vasat tarihselciliğin ana tezini kabaca şöyleözetlemek mümkün: Kuran-ı Kerim’in bazı hükümleri nazil olduğu devrin/döneminrengini almıştır. Bazı ayet-i kerimeler o devirde cari olan örf ve adetlerebinaen nazil olmuştur. Kölelik, cariyelik, çokeşlilik, zıhar, lian, haramaylar, çocuk yaştaki kızlarla evlilik gibi… Bunlar, tekeşliliğinolduğu ve köleliğin olmadığı çağdaş bir toplumda garip karşılanabilir veyauygulanmayabilir. Bunun nedeni -haşa- o ayet-i kerimeleri inkar veya tezyifdeğil, itikat bazındahepsini kabul etmekle birlikte günümüz toplumsallığının bugibi bazı emirlerin uygulanabilirliği (kabul edilebilirliği değil) açısındanuygun olmadığını söylemekten ibarettir. Bu noktada “Kuran çağa uydurulmaz,çağ Kuran’a uydurulur” söylemi gerçeklikten uzak olup romantik olmanınötesine geçmez. “Kuran-ı Kerim’in herayeti kendi tarihselliğinden bağımsız ve yalıtık olarak evrenseldir, yanikıyamete kadar gelecek bütün zamanlar/mekanlar için aynı ölçüde geçerlidir veuygulanabilir” dersek eğer, sadece kendimizi kandırmış ve dahiİslam’ı çok büyüksıkıntılara sokmuş oluruz. Çünkü kölelik, cariyelik, çokeşlilik, küçükçocuklarla evlilik, necva sadakası gibi hususların evrensel olmayıptarihsel/yerel olduğu çok açıktır.(Zaruriyat-ı diniye olan itikat ve ibadetahkamının-bunun tam aksine- tarihsel değil evrensel olduğunu söylemeye hacetbile yok.) Yıllardır bu köşedemüfrit/heretiktarihselcilere karşı amansız bir mücadele vermiş olan busatırların yazarını sadece bir yazısından dolayı “tarihselci nurcu”olarak tesmiye/itham eden kardeşlerime soruyorum özellikle: Günümüz moderndünyasında bırakın eğitimli, hiç eğitim almamış hangi kadın kuma gitmeyiister?Hangi kadın kendisinden 30-40 yaş büyük bir erkekle gönül rızasıylaevlenmeyi arzu veya kabul eder? Keza kaç ebeveyn bırakın çocuk yaştaki, 18-20yaşındaki kızının 50 yaşındaki bir erkekle evlenmesine rıza gösterir? Lakayt veseküler yaşayanları demiyorum sadece, dini bütün ‘evliya’ gibi yaşayanebeveynleri de kastediyorum. Hâlbuki bunlar,peygamber efendimiz ve sahabe-i kiramın çok rahatlıkla ve defalarca yaptığı‘sıradan’ şeylerdi. Onların gönül rahatlığı ile yaptıklarını yapmak bize nedenbu kadar ağır geliyor? En ateşin evrenselcilerin bile bu gibi sorularkarşısında hemen kısa devre yapıp tarihselciler gibi konuştuklarına şahitolursunuz:“Efendim ama o günün şartları… O dönem insanlarının örf ve adetleri…Günümüz dünyasının değişen koşulları… Olur mu öyle şey!...Bak sen!...O zamanaözgü… Ayetin nüzul sebebini bilmek lazım… Nüzul sebebi sandığınız gibi değil…” Yanlış anlaşılmasın, bugibi helallerin günümüzde uygulan(a)maması onların haram olduğu anlamına gelmezasla. Allah ve Resulünün helal ettiği bir şeyi hiç kimse haram etme yetkisinesahip değil çünkü. O halde hayati soru şu: Allah ve Resulünün helal ettiği birşeyi,günümüz insanın vicdanı neden uygulamaktan imtina eder? Vicdanlar mıtefessüh etmiş yoksa toplumsallıklar mı değişmiş?Dürüst olmak gerekirse bizcecevap ikincisi. Tarihselciğin teoriktebelki birçok açmazı ve sorunu var fakat pratikte mezkûr bazı ahkamınuygulanması/uygulanabilirliği noktasında çağdaş Müslümanlar olarak hepimiz birparça ‘mahcup tarihselci’yiz.TarihselcimodernistMüslümanlarınyanlışlarını her fırsatta kemal-i şa’şaa ile ifşa etmekten kendihal-i pür melalimizi görmeye vakit bulamıyoruz. Onlar çağdaş toplumun aynası.Aynaya kızmanın lüzumu yok.