İNSANIN SORUMLULUKLARI

Yüce Allah insana dört türlüsorumluluk yüklemiştir:Allah’a, topluma, kişinin kendisine, yaşadığı çevre vedoğaya karşı insan sorumlu tutulmuştur. İnanç ve ibadet ile ilgiliyükümlülüklerle öncelikle Rabbine karşı sorumludur.Rabbini hakkıyla tanımak, farzlarıyerine getirmek ve günahları terk etmek zorundadır. İnsan, içinde yaşadığı topluma karşı da sorumlu kılınmıştır.Küçükte büyüğe doğru İç içe geçmiş daireler gibi toplum da küçük topluluklardanoluşmaktadır. Çekirdek durumunda olan aileler akraba topluluklarını oluşturur,bunlar da toplumu meydana getirir. Bu toplumlar da en büyük daire olan İslamümmetini gerçekleştirir. Onun için, toplumdaki her bir fert hem ailesinin, hemakraba çevresinin, hem büyük toplumun, hem de İslam ümmetinin üyesidir. Buitibarla her bir insanın ailesine, akrabalarına, topluma ve İslam ümmetinekarşı görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. Bir de insan kendisine karşı da sorumlu kılınmıştır. Kendini haramlardansakınma konusunda kontrol etmek, ahlakını güzelleştirmek, özel bakımlarınıyapmak durumundadır. Allah’ın verdiği dünyalıktan payını almaya çalışmak, helalrızkını kazanmak, Allah’ın nimetlerinden istifadeyle kendi hakkını davermelidir. Vücuduna ihsan edilen maddi ve manevi cihazları yerli yerinde veamacına uygun olarak kullanması gerekir.Bu organları Cehennem kapılarını açacakanahtarlar durumuna getirmemelidir. Kur’an’da,“Nefislerinize zulmetmeyiniz”,“Dünyadan da payını unutma” şeklinde ayetlerde bildirilmiştir. Tevbe Suresinin 36. ayetinde haram aylar belirtildikten sonra “Buaylarda sakın nefsinize zulmetmeyin” buyurmuştur.(Tevbe,36) Haram aylardanefse zulmetmek, bu aylarda haram kılınan hususlara riayet etmemek, haramlığınıgözetmemek demektir. Bundan hareketle, şunu anlayabiliriz: kişinin haramı helalyapması, ya da haramlılığı dikkate almaması, nefsine zulmetmesi demektir. İnsanın sorumluluklarından biri de içinde yaşadığı doğaya karşıolan görevleridir. Hayata önemli katkıları olan binlerce çeşit hayvan, bitki,canlı, cansız yaratıklarla donatılan yeryüzünü ve kurulu düzenini korumak,bozgunculuktan kaçınmakda insana yüklenen sorumluluklardan biridir. Kâinatta,Akılları hayrete düşürecek nitelikte kurulu bir düzen ve denge vardır. Allah,bu ölçü ve ahengi bozmamalarını insanlardan istemektedir. Kur’an: “Allahgöğü yükseltti ve mîzanı (ölçü ve dengeyi) koydu. Ölçü ve dengeyi bozacakazgınlıktan kaçının!” ayetiyle insanları uyarmıştır. (Rahman, 7-8) Kasas Suresinin 77. Ayetinde de sorumluluklara veciz bir ifadeyleşöyle dikkat çekilmiştir: “Allah’ın sana verdiği şeylerde ahiret diyarınıara. Dünyadan da nasibini unutma. Allah sana iyilik yaptığı gibi sen de iyilikyap ve yeryüzünde bozgunculuğa kalkışma, bilinmelidir ki Allah, bozguncuları sevmez.” Ayetteki birinci ifade olan “Allah’ın sana verdiği şeylerdeahiret diyarını ara” cümlesiyle Allah’a karşı sorumluluk özetlenmiştir. İnsanınmaddi ve manevi azaları, gücü, heves ve istekleri, kendisiyle ilişkili herdonanım Allah’ın verdikleridir. Bunlarla Ahireti kazanacak faaliyetler içindeolmalıdır. “Dünyadan da nasibini unutma.” Cümlesi kişinin kendine karşı sorumluluğunadikkat çekmektedir. Helal dairesi keyfe de kâfidir, kendine zulmetmeye gerekyoktur. “Allah sana iyilik yaptığı gibi sen de iyilik yap” cümlesi, insanın topluma karşısorumluluğuna işaret eder. İnsanlara her açıdan iyilikle muhatap olmakgerektiğini bildirir. “Yeryüzünde bozgunculuğa kalkışma, bilinmelidir ki Allah, bozguncuları sevmez.”cümlesi, tabiata ve diğermahlûkata karşı insanın koruyucu olması, istifade ettiği doğayı tahrip etmemesigerektiğini bildirmektedir.Cennet gibi yaratılan dünyayı cehenneme çevirenleriçin cehennem yaratılmıştır. Bu sorumluluklar Allah tarafından yüklendiği için, bunlardanhangisi görevlerden hangisini terk ya da ihmal ederse Allah’a karşı önemli birkusur işlemiş olur. Bu nedenle yapılması gereken ya da terk edilmesi gerekenher şey Allah için olmalıdır. O zaman bir kıymet ifade eder ve sorumlulukyerine getirilmiş olur.