ORUÇ; KENDİNİ KEŞİFTİR

Oruç da susar, oruç da acıkır… Yalnız, insan orucu özlemez, oruç da insanı özler. Ramazan ayı gelince sıla-ı rahim edenler gibi, meleklerin bile önünde eğildiği insana koşar. Oruç, insana acıkır ve koşar gelir. Oruç geldi, öyleyse oruca yemek taşımalı, su sunmalı. Orucun lambasını yakmalı, örtüler atmalı üzerine ki geldiğinden daha zengin gitsin. Verdiğinden daha çok alsın. Yanına gideceği eski oruçlara katacağı, söyleyeceği çok şeyler bulunsun… Oruç geldi, ondan bize ölümsüz bir şeyler katılacak demektir. Giderken, bizden de ona ölümsüzleşecek birkaç şey katılmalı. (Sezai Karakoç; Samanyolunda Ziyafet) Geldi Ramazan mübarek; bizi mübarek kılmaya geldi, bizi kendimize getirmeye geldi, bizi onarmaya geldi, temizlemeye, arındırmaya, düzeltmeye geldi bizi. Aylardan bir ay olan Ramazan ayı oruçla şerefyap olmuştur. Ramazan’ı Ramazan kılan oruçtur, bu tamam da, oruç neden vardır, ya da orucu oruç yapan nedir? Oruç kendisiyle arınalım, hayatın üzerimize bulaştırdığı kirlerden temizlenelim diye vardır. Nefs, haz ve keyif özellikleri olan insanın, pisliklerden, kirlerden ve her türlü yozlaşmadan temizlenebilmesi, oruçla mümkün olabilecektir. Orucu oruç kılacak olan; yaşamın insana bulaştırması mümkün her tür kirinden arındırması, temizlemesi ve böylelikle insanın korunmasıdır. Oruç insanı insan kılmak için ‘hayvani’ yönlerinden ayıklayarak bir ‘insanlaşma’ süreci sunar. Ramazanın kelime anlamı da (ramada) kavrulmak demektir. Yanmak demektir. Orucun açlığı ile susuzluğu ile kavrulacaktır insan, yanacaktır. Bu yanışla yakacaktır günahları, küle çevirecektir. Buna tam bir inanç haline dönüşecektir Ramazan. Orucu gerçek manada tadarsa insan, oruç yakarsa insanı, kadrini bilirse orucun, ‘Kadir’ini bilirse, anlarsa Kadir’in kıymetini; bayram o zaman bayram olacaktır. Oruç yani, Arapçasıyla ‘siyam-savm’ yani ‘tutmak’. Oruçla tutuğumuz nefs, heva, haz. Evet, oruç nefsi tutarak; bir arınma, temizlenme, kirlerden silkelenme yolu sunmalı bize. Nefsini tutamadıktan sonra tutulan oruç ne oluyor o zaman; sadece açlık. “Ey iman edenler! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz.” İlahi emri korunmamıza, arınmamıza vurgu yapar. Arınabilmemiz için, koruna bilmemiz için, temiz kalabilmemiz için, dünyanın pisliklerinin üzerimize bulaşmasını önleye bilmemiz için, insanlaşabilmemiz için oruç vardır. Denilir ki; Allah nefse, kendisinin ve nefsin hakikatini sormuş ve her defasında nefsin verdiği cevap: ”Ben benim, sen sensin” olmuştur. Sonunda onu aç bırakmış ve yeniden sorduğunda “Ben Senin kulunum” cevabını almıştır. Açlık, susuzluk nefsi arındırmanın yolu, orucun bu işlevi, doğrudan insanın kendini bulmasına, kendini keşfetmesine, kemâl bulmasına yöneliktir. Açlıkta, acizlikte ve yoksullukta zenginleşmektir olgunlaşmaktır. Gün boyuaç ve susuz geçirmenin üzerinde tefekkür etmeyeceksek, edemeyeceksek açlığın ve susuzluğun ne önemi var? Yaradan oruçla bizi arındırmak istiyor, oruçla esasen kendimizi koruyoruz, bu bilinçle tutulmayan orucun bizi tutabilmesi mümkün mü? Orucun bizi tutabilmesi bizim ona yaklaşımımızla ilgili. Evet, oruç bize koşacaktır, bizi tutacaktır, ancak bizi tutabilmesi için oruca imkân vermeliyiz, orucun bize dokunabilmesine imkân vermeliyiz. Bu bağlamda oruç; insanın kendini araması, kendini bilmesi, kendini bilerek Rabbini bilmesidir. Hâsılı oruç; baştan ayağa insanın kendini keşif çabasıdır. Sırrın sırrını aramaktır, canda cana yolculuktur, kendinden yine kendine kaçıştır. Oruç; dışarıdan içeriye; gönlüne, kalbine, kendine demir atmasıdır. Kendi içine düşmesidir, kendi içine dönerek hiçleşmekten kurtulmasıdır, en büyük iç gücüdür oruç; insanlaşmasıdır… İhsan Fazlıoğlu ile bitirelim: “Oruç kişiyi, içerisinde gömülü sırra yönelmek için dışarıdan içeriye taşıyan en önemli ibadettir. Hemen hemen tüm kadim kültürlerde insanı kendini keşfe hazırlayan bir güzergâh olarak bulunması, orucun kişinin kendini ciddiye almasının en önemli göstergelerinden biri olmasındandır. Oruç insana dışarıya karşı bir iç-duruş verir; dış korkuyu iç-ümide dönüştürür.”