ŞEYTANIN KEÇİSİ

Vaktiyle peygamber kıssalarını anlatan bir kitapta okumuştum: Hz. Âdem (AS) cennetten çıkarılıp yeryüzüne yerleştikten sonra geçimini temin etmek için tarım işleriyle uğraşırdı. Bazen de ava çıkardı. Bir gün yine ava çıkıp akşam döndüğünde, evin girişinde bir keçinin bağlanmış olduğunu görür. Hz. Havva annemize sorar: “Bu keçi nerden geldi? Kimindir?” Hz. Havva (RA) “İblis getirdi, ne kadar buraya bırakma dediysem de aldırmadı ve şuraya bağlayıp gitti!” demiş. Hz. Âdem, keçiyi çözüp salıvermiş ve oradan kovmuş. Ertesi gün yine işten döndüğünde keçinin aynı yerde bağlı olduğunu görmüş. Öfkelenmiş, hışımla keçiyi çözüp uzaklaştırmış. Ancak üçüncü gün keçinin yine evin kapısında bağlı olduğunu görünce, öfkesi artmış ve bundan kurtulmanın ancak kesip etini yemekle mümkün olacağını düşünmüş. Hemen bıçağı getirerek keçiyi kesmiş ve etini pişirerek Hz. Havva ile birlikte yemişler. Bir süre sonra İblis orada peydah olmuş, onlara “hani nerde benim keçim?” diye sormuş. Hz. Âdem, “Ey mel’un! Senin keçinin evimizde ne işi var? Kaç kez uzaklaştırdım yine geldi, bir de onu kesip etini yedik!” demiş. Şeytan, keçiye seslenmiş, “Nerdesin?” demiş. Keçi, Âdem ile Havva’nınkarnından “Buradayım, bu insanların içindeyim!” diye cevap vermiş. Bunun üzerine Şeytan keçisine şöyle demiş: “İyi oldu, ben de bunu istiyordum; bundan sonra ben dışarıdan sen içerden onları hak yoldan çıkarmaya çalışacağız!” Bir kısım dini hakikatler daha iyi kavranması için teşbih ve mecaz ile ifade edilmektedir. Bu hikaye belki hakiki anlamıyla gerçekleşmiş olabilir ancak mecazi olarak değerlendirmek mümkündür. Her insana inatçı ve dikbaşlı bir nefis verilmiştir ki bunun şeytan keçisine benzetilmesi gayet makuldür.İman ve aklın kontrolü olmazsanefis, şeytanın oyuncağına döner. Çünkü boynundaki ipi şeytanın elindedir. Bir nevi şeytanın insan içindeki üssü durumundadır. Bu nedenle Kur’an, “Şüphesiz ki nefis, var gücüyle kötülüğü emredicidir” (Yusuf, 53) buyurmuştur. Âlimlerin kitaplarında Hadis olarak rivayet edilen “Düşman istersen nefis yeter” sözü, nefsin şeytani özelliğine dikkat çekmektedir. Çocukluğumda çobanlık yaptığım için bilirim: Keçi, koyundan farklı olarak yerdeki onca çayır çimene rağmen ağaçların yeni açmış filizlerine musallat olur, ağaçları yok eder. Daha farklı bir ot bulmak için sürüden uzaklaşır, tehlikeli yerlerde dolaşır.Kayalıklarda mahsur kaldığı çok görülmüştür.İnatçılığı gibi bu yönlerden de nefis, keçiye benzer. Duygularını tatmin için, sonunu düşünmeden gelip geçici lezzetler peşinde koşarak kendisini tehlikelere atar, haramlara düşer. Şeytan en çok nefis aracılığıyla insanı kandırır, Rabbine isyankâr eder. Hıristiyanlıktan önce “pagan” adı verilen ve Hıristiyanlığı da etkilemiş olan doğa dinlerinde şarap ve eğlence tanrısı Dionysos’un sembolü keçi olarak kabul ediliyordu. Hıristiyan kültüründe bu inanca karşı sert bir tepki olarak keçi şeytanla özdeşleştirilmiştir. Hıristiyanlık kültüründe her ne kadar keçi şeytanla özdeşleştirilmiş ise de bize göre gerçek anlamıyla doğru değildir. Keçi, inatçılık, ağaçların, ekinlerin en taze filizlerini yiyerek onların yetişmesini ve gelişimini engellemek,tahribine sebep olmak gibi bazı özellikleri nedeniyle insan nefsiyle benzerlik göstermesi bakımından mecazi olarak şeytanın keçisi deyimiyle nefis kastedilmiştir. Yoksa gerçekte hiçbir hayvanın sorumluluğu olmadığı şeytanla ilişkilendirilmez ve suçlanmaz. Belki de Hıristiyan kültüründe de mecazi olarak nefis kastedilmiş ama mecazı hakikat zannederek diğer bir çok konuda olduğu gibi bunda da yanlışa düşmüşlerdir. Kötülükte azgınlaşmış insanlar, şeytana benzetilmiştir. Nâs Suresinde “mine’l-cinneti ve’n-nâs” ayetinde, cinlerden olduğu kadar insanlardan da şeytanların bulunduğu bildirilmiştir. Bunun için şeytan vasfını taşıyan insanlar, guruplar, hatta devletler de bulunmaktadır. Şeytan durumundaki süper güçler, diğer ülkelerdeki keçileri mahiyetindeki terörist guruplar, örgütler ve devletler aracılığıyla fitne, kötülük ve zülüm yaymaktadırlar. Fitneci güçlerin tetikçileri olan bu gurupların “şeytanın keçisi” olarak nitelendirilmesi gayet makuldür.