2024. Neler getirdi, neler götürdü? Kendi adıma değişen bir şey yok. Hatta tedenni var diyebilirim. Okumada, yazmada, düşünmede, anlamada, neşede, sevinçte her alanda bir tedenni. Okuduğum birkaç iyi kitap. "Bilmek Azaptır" bu yılın tek bereketli meyvesi. Bereketli mi? Yüzeyde değişen bir şey yok. Bir yıl daha ölüme yaklaştım. Sisifos işkencesi, melankoli, geçim, iş, aile, çocuklar, mevsimler, aylar, günler... hemen hemen aynı. Zihinsel dünyamda berraklaşma ve netleşme henüz görünmüyor. Geçen günlüğün tarihi 07 Aralık. 21 gündür bir şey yazmamışım. Zoraki yazıyorum zaten. Yazmak bir yük. Bir memurun hayatında nasıl bir değişiklik olabilir ki! Özel dünyamda hal böyle; genel dünyada çok şey değişti. Gazze, Suriye, fetih, fetih suresi, asgarî ücret, yığınların çaresizliği, din ile aldatma, Allah ile aldatma, din tüccarlığı... Genel dünyada cereyan eden bu gibi şeyler özel dünyamı tar-u mar etti. Siyasete olan bütün güvenim öldü. Alan memnun, veren memnun. Yığınlar hak ediyor. Villalarda, yatlarda, dört-beş maaş alanlar asgarî ücreti belirliyor. Asgari ücrete talip olanlar ise bunları baş tacı ediyor. Celladına aşık olmak böyle bir şey. 2024 böyle geçti. 2023 daha mı farklıydı? Ortadoğu'da bütün yıllar aynıdır. Keşke Hollanda, İsviçre gibi bir ülkede dünyaya gelseydim, bu coğrafyayı hiç tanımasaydım! Binlerce Gazzeli de Türkiye'de dünyaya gelmek isterdi. Coğrafya kaderdir. Noel kutlaması tartışmaları. Bayat ve berbat tartışmalar. 2025 yılının daha iyi ve güzel olmasını temenni ederim. Biliyorum temennide kalacak ben yine de temenni ederim. Tevfik Fikret'in inkisarı içindeyim. Bütün bunları neden yazdım şimdi?
*
Bir ağabeyden emanet aldım. Basım tarihi: Ekim 2024. Dipnotlarla birlikte 440 sayfa. Dört gündür okuyorum. Nihayet şimdi bitti. Bir tarafta Metin'in beşiğini sallıyordum bir tarafta kitabı okuyordum. Büyük ve üniversal bir zeka Harari. Kitap önceki kitapları kadar çok iyi değil belki ama büyük bir emek mahsulü olduğu çok açık. Yüz kitap değerinde bir kitap. Dört gün içinde yüz kitap okumuş gibi hissediyorum kendimi. Küresel anlamda çok önemli tespitler, tahliller, teklifler, uyarılar var. Öznelerarası gerçeklik, bilgisayarlararası gerçeklik, yapay zeka, algoritmalar, mitler, efsaneler, dinler, kadim uygarlıklar, bürokrasi, geleceğin dünyası, demokrasi, totaliterizm... Gezegenin eşiğinde bekleyen algoritmik bir diktatörlük. Demokrasi tehlikede. Çünkü tarihinde ilk kez insandışı seslerin de kakafonisiyle mücadele etmek zorunda. Kitapta Ortaçağ'da matbaanın öncülük ettiği 'Cadı Avı' gibi çok dikkat çekici tarihsel bilgiler var. Harari'nin asıl başarısı bilgi aktarması değil, üretilen bilgileri ustaca birbirine bağlaması. Zaten Neksus bağ, bağlantı demek. Yeni bilim: bağlantısallık. Kitabın girişinde şunları söylüyor: "Bugünün insanının elinde Taş Devri insanına kıyasla çok daha fazla bilgi ve güç olduğunu kimse reddedemez ama yine de kendimizi ve evrendeki rolümüzün ne olduğunu onlardan daha iyi anladığımızdan emin değilim."(s.12) Hepimiz Goethe'nin "Büyücü Çırağı" gibiyiz. Bir büyü yaptık ama yaptığımız büyü kontrolümüzden çıktı. Cin şişeden çıktı ve tekrar şişeye girmeye hiç niyeti yok. Harari'nin akıllı cep telefonu kullanmadığını öğreniyoruz kitaptan. Okuyunca epey şaşırdım. Türkiye'de akıllı cep telefonu kullanmayan iki yazar tanıyorum: Mustafa Kutlu ve Abdurrahman Arslan. Geçen yıllarda önceki üç kitabını okumuş ve her üçü hakkında uzun birer değerlendirme yazısı yazmıştım. Bu kitap hakkında da uzun bir değerlendirme yazısı yazmak isterdim ama şimdilik mecalim yok buna. En iyisi kendiniz alın, emek vererek, düşünerek, altını çizerek okuyun. Benim yaptığım gibi.
0 Yorum