Sebze ve meyvelerin "Ait olduğu mevsim" kavramından söz etmek oldukça zor bir duruma gelmiştir. Fakat az da olsa henüz doğal mevsiminde yetişip doğal ortamında bulunabilen bazı meyveler de vardır. Bunlardan biri olan ve kış mevsiminden çıktıktan sonra “Yılın ilk meyvesi” de denilebilecek badem çağlasından söz etmek isterim.
Badem çağlası, pazar ve manav tezgâhlarında, hatta seyyar satıcı arabalarındaki yerini almaya başladı. Badem çağlası, mayhoş lezzeti ile apayrı bir lezzet olan ve insanın sağlığı için de son derece yararlı ancak süresi oldukça kısa olan bir meyvedir. Bu sebeple çağla mevsimini iyi değerlendirmek ve en az bir defa yemeğini yapmayı tavsiye ederim.
Günde bir avuç badem çağlasını yemenin başta bağışıklık sistemini güçlendirici özelliği olduğu ayrıca üzere bazı hastalıklara karşı vücudu korumak gibi faydalarının olduğu da bazı uzmanlar tarafından dile getirilmektedir. Bademin taze iken çağla olarak tüketilmesi ile birlikte badem olarak tüketilmesi de aynı faydaları taşımaktadır.
Bademin besin değeri hakkında uzmanların şu görüşlerine yer vermek mümkündür. Bademde başta yüksek oranda yağ olmak üzere, B ve E vitaminleri, demir, protein, kalsiyum, fosfor gibi besin öğeleri bulunmaktadır. Antioksidan yönünden zengindir. En fazla tüketilen Kuru yemiş çeşidi olmasının yanı sıra yan sıra pasta, tatlı ve şekerlemelerde kullanılır. Özellikle şekerleme alanında marzipan olarak bilinen badem ezmesi ve bu ezmeden farklı şekerleme figürlerinin elde edilmesinde kullanılır. Kuru badem yetiştiği yerlerde yemek içerisinde de mutlaka yer almıştır. Mesela Siirt bölgesinde perdeli pilavda, Mardin’de “Haşu” adlı pilavda, Urfa ve Antep bölgesinde iç pilavlarda kullanılmaktadır.
Badem çağlası ve bademin bilinen birçok faydalarından bazılarını şu şekilde sıralamak mümkündür.
*Badem sinirleri güçlendirir.
*zihin yorgunluğunu giderir.
* Uykusuzluk, yorgunluk, gibi sıkıntıların azalmasını sağlar.
*Böbrek ve idrar yolları sıkıntılarına iyi geldiği söylenir.
*İçerdiği E vitamini dolayısıyla cilt sağlığı ve güzelliğine iyi geldiği ve yaşlanmayı geciktirdiği söylenir.
*Kolesterol üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.
*Yumuşatıcı, balgam söktürücü, sakinleştirici özellikleri vardır.
* Bronşit, boğaz ağrısı, anjin, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalı olduğuna inanılır.
Badem veya badem çağlasının faydalarından söz edebilmek için tüketim şekli ne dikkat emek gerekir. Mesela özellikle işporta tezgâhlarında satılan çağla ile birlikte bir miktar da tuz verildiğine şahit oluyoruz. Fazla tuz tüketmek her yaştaki insanlar için zararlı olmakla birlikte, özellikle çocuklar bu şekilde çağla satın alıp yediklerinde kendilerine verilen tuzu da kontrolsüz bir şekilde tüketmektedirler. Çocukların büyük bir çoğunluğunun tuz sevdiği bilinmektedir. Bu bağlamda badem çağlası tuza batırılıp tüketilmesi zararlıdır. Zira fazla tuz, böbrek hastalıkları, tansiyon yükselmesi, kalp damar hastalıkları gibi sıkıntıların ortaya çıkmasında en önemli etken olarak görülmektedir. Kuru badem de bir günde bir avuçtan fazla tüketilmemelidir.
Mardin'de "Fırkiyyé", Antep ve Urfa bölgesinde ise "Çağla aşı" olarak isimlendirilen ve oldukça özel bir yemek olan Badem çağlası yemeğini tarif etmeye çalıştım.
Malzemeler:
1 kg kuzu kuşbaşı
1 kg çağla(badem)
2 adet sakız kabak
1 adet kuru soğan
1 yemek kaşığı tereyağı
1/2 (yarım) demek maydanoz
5-6 adet yeşil soğan
2 adet limon suyu
Tuz
Yapılışı:
Tereyağını eritip içerisine etimizi koyup üzerine biraz tuz ekleyip kavuralım.
Et, suyunu salıp, suyunu çekinceye kadar bekleyelim.
Suyunu tamamen çekince kuru soğanı ekleyip kavuralım.
Ardından ikiye bölüp içini temizlediğimiz bademleri ekleyip 1-2 dakika kavuralım.
Bu sırada kabakları da yemeğe ilave edelim. Bu aşamada limon suyu ekleyelim.
3 bardak kadar kaynamış su ilave edip tuzunu ekleyip karıştırmadan kısık ateşte 15 dakika pişirelim.
Sonra yeşil soğanlarımızı doğrayıp ilave edelim.
15 dakika daha piştikten sonra altını kapatıp maydanoz ekleyelim.
Tercihen şehriyeli bulgur pilavı ile birlikte servis edilmesini tavsiye ederim
Afiyette kalın
0 Yorum