ANLAM SAĞLIĞI

Yaşamak anlayarak yaşamak demektir. Her dem bir anlam sürecindeyiz. Anlamsız yaşam diye bir şey olamaz, yaşamak anlamayla devam eder... Anlam verebilen bir varlık olarak İnsan, kendi anlamlarını, değerlerini yeniden gözden geçirip tazelemek zorundadır... Kokuşan, yaşama yakışmayan anlamlarla sağlıklı bir anlam yaşamı olamaz... (Ahmet İnam; Yaşam Bizi Çağırırken)   İnsan yaşamış olduğu hayata anlam değer dünyası ile değer katar ya da değersizlik… Onun için anlam sığlığından kurtulabilmenin yolu anlam değer dünyamızın üzerine titrememiz, anlam sağlığımızın üzerine tıpkı organizmanın bir hastalığına nasıl yaklaşıyorsak öyle yaklaşıp sürekli rehabilite etmemiz gerekiyor. Bakın rehabilite etmek dedik; yani anlamı yararlı ve sağlıklı hale getirmek, yani anlam sığlığından kurtulmak… Yaşamımızın anlamı ne? Bizim baktığımız yerden; “insan ne ile yaşar? Nereden gelip nereye gidiyoruz? Değerlerimiz ve değersizlerimiz; anlamlarımız ve anlamsızlarımız, bu konuda bir envanter kaydımız var mı? Yaşamın içinde çok fazla anlam yüklediğimiz halde hayatımızı anlamsızlığa sürükleyen sahte anlamların farkında mıyız? Yürüyüşümüz nereye; anlama mı, anlamsızlığa mı? Vardığımız yer; anlam sığlığı mı, anlam sağlığı mı?   Sorular önemli, daha da uzatabiliriz ama sanırım yeterli. Her soru esasen başlı başına bir sorun. Hatırlatalım, “mesele”, sual ettiğimizdir, soru konusu kıldığımızdır. Yine hatırlatalım, insan sorudur ama illa da sorular ve sorunlar yani meseleler karşısında verdiği cevaptır…  Söz konusu ettiğimiz sorulara vereceğimiz cevaplar anlam dünyamıza dair teşhisi ortaya koyacaktır. Ve bizim anlam değer dünyamıza dair teşhisimiz, anlam sağlığımız açısından da tedavinin yerinde ve doğru olmasını sağlayacaktır. Buyurun o zaman, şimdi yazımızın meramını ortaya koyan soruyu sorabiliriz: ANLAM SAĞLIĞINIZ NASIL?   Evet, beden sağlığı ve ruh sağlığı tıp literatüründe kendine yer bulmuş. Ancak “anlam sağlığı”na dair henüz tıbbın bir çalışması yok. Anlam sağlığı belki insanlığın beden ve ruh sağlığını da etkileyecek bir unsur. Anlamsız bir yaşam yok, olamaz. Peki ya yanlış anlamlandırılmış bir yaşamla insan hayat sürebilir mi? Biyolojik olarak evet; ama ancak anlamlandırmakla mümkün olacak hayati fonksiyonlarından uzak olarak sadece yaşayacaktır. Yaşamın içinde hayat bulabilmek için ise anlam sığlığından kurtularak anlam sağlığına doğru bir yürüyüşe ihtiyacımız olacaktır.   “Anlamın anlamını kavrayamadan, hayat yaşanılmaz anlamı anlamadan.” Yaşayabildiklerimizi yaşanılır kılabilmek adına anlamlandırılmaları gerekiyor. Hakikatin izini sürenlerin yol azığı olacaktır; hayatı anlamlandırabilmek. İnsan hayatta ya maddi olanın, para kazandıranın peşinde olacak ya da hakikatin ve de gerçeğin. Anlam arayışı; yaralarımızın, dertlerimizin, acılarımızın farkında olmaktır. Farkında olmazsak; acı çekmeyen çocuklar gibi acı çekmeye başlamazsak, yanmaktan kurtulamayacağız… Dertlerimiz ve mutluluklarımız kadarız. Hayatta dertlerimiz var ve dert edindiklerimiz; mutlu olduklarımız var ve de gerçekten bizi mutlu kılacaklar. Bu ikisi arasındaki fark kadardır hayatımızın anlamı…   Yaşadığımız durum; ya anlam sığlığı olacaktır ya da anlam sağlığı. Hayatın anlamı üzerine tefekkür edip anlam sağlığımızı koruyabilirsek bize hayat sunan en büyük ANLAM’a teşekkür edebiliriz. Sözün tam da burasında bir temkin ifadesini de unutmayalım: bazen bizim kendimizi anlam sağlığı yerinde, başkalarını da anlam sığlığı içinde gördüğümüz nokta bizim gördüğümüzün tam tersi de olabilir. Bunun da üzerine tefekkür etmeli ve ötekini de anlamalıyız…   Ahmet İnam, yazımıza ilham olan “Yaşam Bizi Çağırırken” adlı eserinde anlam sağlığımıza dair dikkate değer şeyler söylüyor. Onunla başladığımız yazıyı; “anlam sağlığınıza dikkat ediniz” telkini ile yine onunla bitirelim. “Anlam sağlığımız sahip olduğumuz anlamlar arasındaki düzeni sağlayabildikçe gelişir. Anlam sağlığı bozuk bir dünyada, çevremizle, düşüncelerimizle, duygularımız ve bedenimizle olan ilişkiler bozulur, bedensel, duygusal, düşünsel hastalıklar ortaya çıkar; insanların kendileriyle, birbiriyle ilişkileri bozulur! Yaşadığımız anlamlar arasındaki anlamlarla, yaşam arasındaki çarpıklıklar anlam sağlığımızı olumsuz etkiler...”