Son dönemlerde gıda sektöründe sıkça rastlanan ve önüne geçilemeyen sahte ürünler halk sağlığını tehdit ediyor.
Türkiye’nin en ünlü şefleri arasında yer alan ve aslen Şanlıurfa Birecikli şef Ramazan Bingöl, sahte zeytinyağlarına yönelik uyarılarda bulundu.
Bingöl, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Tatil dönüşü yol kenarlarında veya online sitelerde ucuza satılan zeytinyağlarına dikkat! Bu ürünler, en çok sahtesi yapılanlar arasında” diyerek özellikle ucuz satılan zeytinyağlarına dikkat çekti.
Bingöl, tatil dönüşü yol kenarlarında satılan ve satıcının ‘kendi mahsulü’ olduğu iddia edilen ve alışveriş sitelerinde ‘en çok satanlar’ listesinde bulunan ucuz zeytinyağlarının sağlık açısından büyük risk taşıdıklarını belirtti.
“ZEYTİNYAĞININ DİĞER BİTKİSEL YAĞLARLA KARIŞTIRILMASI KOLAYDIR”
Ünlü şef, zeytinyağı alırken nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda şunları kaydetti:
“Yüzyıllar boyunca Akdeniz insanlarının beslenmesinde ana bitkisel yağ kaynağı olan ve sağlıklı beslenmenin samp-img width='1.33' height='1' layout='responsive'esi haline gelen zeytinyağı, antik dönemden beri tüm dünyada en fazla taklit ve tağşişe maruz kalan ürünlerden biridir. Dalından toplanan zeytinlerin kırılıp yoğrulduktan sonra preslenmesi ile elde edilen ve rafine edilmeden kullanılan zeytinyağı, en doğal yağdır. Ancak diğer bitkisel yağlarla karıştırılması kolaydır. Talebi çok, üretimi sınırlı ve fiyatı diğer yağlara göre daha yüksek olduğu için tağşiş ve taklide çok açıktır.”
Bingöl, tağşiş ve taklidin gıda ürünlerinde kalitenin düşürülmesi ve tüketicinin yanıltılması amacıyla yapılan hileler olduğunu ifade ederek sözlerine şöyle devam etti:
“Tağşiş, bir ürüne başka maddeler ekleyerek onun doğallığını bozmaktır. Taklit ise bir ürünü tamamen ya da kısmen başka bir ürün gibi göstererek pazarlamaktır. Zeytinyağında en yaygın görülen hileli yöntemler şunlardır:
Diğer Bitkisel Yağların Karıştırılması: Zeytinyağına daha ucuz olan ayçiçek yağı, soya yağı veya pamuk yağı gibi bitkisel yağlar eklenir.
Kimyasal Aromaların Kullanılması: Zeytinyağına zeytin aromasını taklit eden kimyasallar eklenir.
Rafine Yağların Karıştırılması: Daha düşük kaliteli ve rafine edilmiş zeytinyağları, natürel sızma zeytinyağına karıştırılır.
ZEYTİNYAĞI ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Bingöl, zeytinyağı alırken özellikle etiket bilgilerinin dikkat incelenmesi gerektiğini vurgulayarak, “Etikette üretici firmanın adı, üretim izni, işletme kayıt numarası, üretim yeri, yağın türü (natürel sızma, riviera vb.), hasat tarihi ve son kullanma tarihi gibi bilgiler yer almalıdır. Ayrıca, zeytinyağının asit oranı da belirtilmelidir. Natürel sızma zeytinyağının asit oranı yüzde 0,8’in altında olmalıdır.” ifadelerini kullandı.
SAHTE VE GERÇEK ZEYTİNYAĞI NASIL AYIRT EDİLİR?
Şanlıurfalı şef, gerçek sızma zeytinyağının meyvemsi, acı ve yakıcı bir tada sahip olduğunu kaydetti. Öte yandan “eğer duyusal analiz yeteneğiniz güçlüyse, zeytinyağını tadarak gerçek olup olmadığını anlayabilirsiniz” diyerek sözlerini şöyle tamamladı:
“Halk arasında "Gerçek zeytinyağı koyu yeşil olur" gibi bir algı var. Ancak renk, kalite belirlemede bir kriter değildir. Zeytinin yetiştiği bölgeye ve ağacın cinsine göre zeytinyağının rengi değişir. Sarı ile yeşil tonları arasında herhangi bir renkte olabilir. Bu nedenle duyusal analiz yapan profesyonel kişiler zeytinyağını genellikle mavi renkli ve kapaklı bardaklarda tadımlamayı tercih ederler.
Zeytinyağını evde test etmenin yaygın yolu, donma testidir. Gerçek zeytinyağının buzdolabında 4 C’de 15 dakika içinde kristalize olup donması gerekir. Donan zeytinyağında, görsel olarak renk ayrımı olmaması ve her yerinin aynı oranda donması beklenir.
Eğer donma sırasında renk farkı ya da kısmi donma oluşursa, bu zeytinyağı tağşiş edilmiş veya sahtedir diyebiliriz. Ancak, tağşiş üreticileri her geçen gün yeni formüller geliştirerek, özel katkılar, aromalar ve ilave maddelerle zeytinyağının rengini, kokusunu ve donma özelliklerini laboratuvar ortamında birebir tutturabiliyorlar. Bu nedenle, donma testi gibi yöntemler kimi zaman yanıltıcı olabilir ve kesin sonuç vermez.”