Kaybolmaya yüz tutmuş mistik izler.. Bu sanatta her çizginin bir anlamı ve hikâyesi var

Deq, Mezopotamya’da kadınların ve erkeklerin bedenlerine işlenen, tarihi binlerce yıl öncesine dayanan bir sanat. Deq, insanların duygularını vücuduna nakış nakış işledikleri çizgilerden oluşur. Tarih boyunca genellikle kadınların yaptırdığı, zaman zaman erkeklerin de ilgi gösterdiği; acının, sevincin, umudun, bereketin ve gücün sembolleştirildiği bir kendini ifade ediş biçimi olarak kabul ediliyor.

5

 

Günümüzde sadece yaşlı kadın ve erkeklerin bedenlerinde gördüğümüz deq, kaybolmaya yüz tutuyor. Gelenek, farklı isimlendirmeler ve farklı anlamlarla sürdürülmüş olsa da Antik Yunan, Antik Mısır, Roma ve Mezopotamya’da yaşayan birçok halkın ve inancın ortak paydası sayılıyor.

Deq sanatında her çizginin bir anlamı ve hikâyesi var. Mistik bir yönünün olmasının yanı sıra deq sanatında motifler yaşanarak, inanarak işleniyor. İşlenecek motiflerin; şans, mutluluk, bereket, doğurganlık, güç, bilgi ve daha birçok şeyi armağan edeceği düşünülüyor.

İnanış

Deq için bir inanış biçimi de denebilir. Örneğin, bazı kadınların çocuk doğurabilmek için bellerine motif yaptıkları biliniyor. Hatta uzak geçmişte deq, kadınların ayırt edici özellikleri arasında yer almıştır. Yakın geçmişte toplumların hiyerarşik yapılarını da belirleyen şeylerden biri olmuştur.

Anne sütü ve is karışımı

Deq’te birçok teknik kullanılır. İs-ot, is-öd, is-kara üzüm suyu, is-keçi sütü gibi... En yaygın kullanılan anne sütü ve is. İstenilen şekil vücudun istenilen bölgesine çiziliyor ve karışım, iğneyle derinin altına gönderiliyor. Yeni doğum yapan (özellikle kız çocuğu doğuran) annenin sütünün bereket getirdiğine inanılır. Zaman içerisinde hem yarayı daha erken iyileştirdiği hem de bu karışımla yapılan deq’in daha estetik olduğu gözlemlenmiştir.

Şifa

Deq’in şifa için de yapıldığı bilinen bir gerçek. Baş ve göz ağrıları için şakaklara, romatizma şikâyeti olanlar için ise eklem bölgelerine bazı motifler işleniyor. Yöreden yöreye bazı motiflerin anlamı da değişiyor. En çok yapılan motifler: tavl (güneş), taç, neynik (ayna), yıldız (stêrk), pezkovî (dağ keçisi), hechecok (kırlangıç), makas gibi... Bununla birlikte ulaşılamayan yüzlerce motif de var. Çünkü o motifleri taşıyan son insanlar öldüğünde motifler de ölüyor…