Akarsular: doğanın yaşam damarları

Akarsuların Oluşumu

Akarsular, yağışlar, buzulların erimesi ve yer altı sularının yüzeye çıkması ile oluşur. Yağışlar, yeryüzüne düşen sudur. Yağışlar, kar, yağmur ve dolu şeklinde olabilir. Kar, yüksek yerlerde yağan ve donan sudur. Yağmur, yeryüzüne düşen sıvı sudur. Dolu, bulutların içinde donan suyun yere düşmesiyle oluşan sert bir cisimdir.

Buzların erimesi, özellikle kutuplarda ve yüksek dağlarda görülür. Buzların erimesi ile oluşan su, akarsuların oluşmasına neden olur. Yer altı suları, yeryüzündeki suların yer altında birikmesiyle oluşur. Yer altı suları, yer altı su kaynaklarından çıkarak akarsuların oluşmasına neden olur.

Akarsuların Sınıflandırılması

Akarsular, oluşumlarına, su miktarlarına ve denize döküldükleri yerlere göre sınıflandırılır.

Oluşumlarına Göre Akarsular

Akarsular, oluşumlarına göre, kar, yağmur ve yer altı suları akarsuları olmak üzere üçe ayrılır.

• Kar akarsuları: Karların erimesiyle oluşan akarsulardır.
• Yağmur akarsuları: Yağışlar ile oluşan akarsulardır.
• Yer altı suları akarsuları: Yer altı sularının yüzeye çıkması ile oluşan akarsulardır.

Su Miktarlarına Göre Akarsular

Akarsular, su miktarlarına göre, sürekli akarsular, mevsimlik akarsular ve geçici akarsular olmak üzere üçe ayrılır.

• Sürekli akarsular: Yıl boyunca su taşıyan akarsulardır.
• Mevsimlik akarsular: Sadece belli mevsimlerde su taşıyan akarsulardır.
• Geçici akarsular: Yağışlardan sonra oluşan ve kısa süre sonra kuruyan akarsulardır.

Denize Döküldükleri Yerlere Göre Akarsular

Akarsular, denize döküldükleri yerlere göre, iç akarsular ve kıyı akarsular olmak üzere ikiye ayrılır.

• İç akarsular: Denize dökülmeyen akarsulardır.
• Kıyı akarsular: Denize dökülen akarsulardır.

Akarsuların Faydaları

Akarsular, insan ve doğa için birçok fayda sağlar. Akarsuların faydalarından bazıları şunlardır:

• Su ihtiyacını karşılar: Akarsular, insanların ve hayvanların su ihtiyacını karşılar.
• Tarım ve sanayiyi destekler: Akarsular, tarım ve sanayi için gerekli olan suyun sağlanmasında önemli bir rol oynar.
• Enerji üretir: Akarsular, hidroelektrik santralleri ile elektrik enerjisi üretiminde kullanılır.
• Turizme katkı sağlar: Akarsular, rafting, kano gibi su sporları için uygundur.

Akarsuların Korunması

Akarsular, insan faaliyetleri nedeniyle tehdit altındadır. Akarsuların korunması için yapılması gerekenler şunlardır:

• Akarsuların kirlenmesi önlenmelidir.
• Akarsuların kenarlarında ağaçlandırma yapılmalıdır.
• Akarsuların yatakları düzenlenmelidir.