AHLAKA NOT DÜŞMEK

Ya ahlakilik üzerine kurulu bir dünyayı inşa edeceğiz, ya da dünyevi arzuların, hazların, heveslerin şekillendirdiği dönüştürücü bir ahlaka bürüneceğiz. Unutulmamalı ki; ahlakın şekillendiremediği hayatı, ahlaksızlıklar üzerine konumlandırmak zorunda kalırsınız. Çözüm; temiz kalabilme adına ahlaki duruşlarımızda yatıyor. İnsanı hayvani yanına götüren ahlak dışılığın karşısına, insani yöne yaklaştıran ahlakın esas duruşunu koymalıyız… Ahlaki değerlerin yerini ihtiraslar, çıkarlar ve fiyatlar almışsa, ahlak telâkkilerimizi yeni baştan ele alıp tartışmamız ve tanımlamamız gerekecek. Ahlaki olmayı önemsemeyenler vicdanlarında mahkûm olacaklardır. Dünyada insanın, insan da dünyanın doğabilmesi ahlakla mümkün olabilecektir. Evet, “Sözü Yola Koymak” için böyle demiştik. Ahlak bir kelime olmaktan ziyade, olması gereken bir hal olarak hayatiyetini daim koruyan bir kavramdır. Kelimenin köken itibariyle; yaratılış, fıtrat kelimeleri ile ilişkili olması ahlakın insan için var oluşsal bir gereklilik olduğunu ortaya koymaktadır. Biz de bu yazımızda daim hatırlamamız ve de yaşam biçimi haline getirmemiz gereken “Ahlak” üzerine düştüğümüz notlara ayırdık. Buyurun o zaman birlikte düşünelim ve kendi payımıza düşeni alalım…   "Ahlaklı olmaya saygı duyarken, ahlaksızlığı neden hor görüyoruz? Çünkü ahlak eylem demektir; ahlakçılık ise sözden ibarettir. Ahlak insanın kendisine yönelttiği taleptir, ahlakçılık ise başkasına yönelik taleptir. Bu yüzden ahlak her zaman ahlaklıdır, ahlakçılık ise genelde ikiyüzlüdür yani ahlaksızdır..." (Aliya İzetbegoviç; Özgürlüğe Kaçışım) **** Ahlâk, fitrat' a dönmek ve aynı jest ile Son-suz'a (yani ki varlığın ötesindeki İyi'ye) açılmaktır. Sonsuz'a açılma derken, bundan varlığın ötesine geçmeyi ve İyi'ye/Tanrı'ya (Hakk'a) yaklaşmayı anlamak söz konusudur, yeter ki aslen varlığa aidiyetimiz, onunla asli bağımız yadsınmasın! Varlık, haddizatında, işimiz bittiğinde bir tekme atıp terk edebileceğimiz bir merdiven gibi bir şey değil. Bilakis, o (fıtrat üzerinden) ahlâkı koşullandırıp mümkün kılarken, ahlâk da dönüp varlığı dönüştürür ve yukarı-kaldırır, onu Öte' ye / İyi'ye / Sonsuz'a / Tanrı'ya doğru çeker..." (Özkan Gözel; Ne Varlık ve Ahlak) **** "Ahlâkın taviz vermeye tahammülü yoktur; bir konuda zayıf davranır ve prensiplerinizden fedakarlık ederseniz bu fedakarlığın sonu gelmez..." (Erol Güngör; Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak) **** "İnsanlık adına en büyük ayıp: Olabileceği kadar olamamaktır, yapabileceği kadar yapamamaktır, yetenekleri ve potansiyeli neyse onları gerçekleştirememektir. Bundan daha büyük ahlaksızlık bilmiyorum. Bir insan vereceğini veremiyorsa ahlaksızdır..." (Ahmet İnam; Mutsuzluk Ahlaksızlıktır) **** "Ve ancak ahlak üzere olan yolda olur... Yol düşüncesi biraz da garip olmamızla alakalı. Gariplikten kurtulmak için sefer halinde olma bilinci... Bu "dünya sürgü"nünden kurtulmak için her dem yolda olmak sefere hazır olma hali..." (Tek ve Tenha, Âkif Emre; Dursun Çiçek) ****   ****   “Bizim yapacağımız iş 'zihniyet devrimi''dir. Yani açıkçası yeniden ''ahlak''a dönmek…”  (Mustafa Kutlu; Vatan Yahut İnternet) **** "Ahlak, İnsan iradesi ile meydana gelen varlığın en genel adıdır... İnsan irâdesiyle inşa edilen varlık alanında iyi ve kötü değerlemelerin tamamını içerecek sekilde ahlaki vasfından daha kapsamlı ve tümel bir vasıf yoktur ve insanın inşa ettiği varlık alanındaki bütün değer ifade eden vasıflar, ahlaki vasfının bir türevidir..." (Ömer Türker; Ahlakiliğin Doğası) **** “Daha sık ve derinlemesine düşündükçe, zihnimi her seferinde artan bir hayranlık ve huşuyla dolduran iki şey var: Üzerimdeki yıldızlı gök ve içimdeki ahlak yasası.” (Immanuel Kant; Pratik Aklın Eleştirisi) **** “Bugün en temel sorunumuz ahlak sorunudur... Keşke çocuklarımıza İslam’ın şartları kadar ahlaklı ve erdemli bir insan olmanın şartlarını da anlatsak. Keşke ''Allah namazdan soracak,'' dediğimiz kadar, ''Allah kırdığın, incittiğin gönülden de soracak,'' deyip öyle yetiştirsek evlatlarımızı... Evet, bir ahlak seferberliği lazım. Acilen hem de. Haydi, bismillah deyip yeniden başlayalım. Unutmayalım Allah yeniden başlayanların yardımcısıdır…” (Bekir Develi; Allah Cümlemizi Korusun) **** "Bir insanda, bir cemiyette; namus, ahlak, vicdan, fazilet ve kendisinde olmasını istediği ve yaşamak istediği hür hayatı, hürriyeti başkasında olmasını istemiyorsa, o zaman kamil insan, fazıl ve medeni varlık asla olamaz..." (Ekrem Tahir; Yaratıcı Öfke) **** “İnsanın kalbi, parlak bir ayna gibidir. Kötü ahlak ise, duman ve zulmet gibidir. O aynayı karartıp Allah'u Teâlâ'yı görmekten alıkoyar, arada perde olur... (İmam Gazali; Kimyayı Saadet) “Medeniyetimizin üstünlüğü bizi, medeniyetimizin inanç ve ahlak nizamına yaraşacak biçimde çok çalışmaya ve iyi insan olmaya yöneltmelidir..." (Yılmaz Özakpınar; Bir Medeniyet Teorisi) **** "Hülâsa: Âlemin yaratılış gâyesi ile şahikası insan olup onun da sıklet merkezi akıldır. Akıl varlığı insanın özden hür oluşunun âşikâr tezâhürü kendini inşâa etmesidir. İnsanın kendini inşâa etme çabasının ürününeyse ahlak diyoruz. İşte, âlemin, gerek işleyişi gerekse gâyesi bakımından, özü özeti." (Ş. Teoman Duralı; Aklın Anatomisi) **** “Ahlak, biraz da hayatın sağlamasını yapmak cesareti ve erdemidir. Yüzleştirebilmektir hayatları. Yüzleştirip hayatın boynunu eğdirmektir ahlak. Yüzleşmeyen hayatın kibri, pervasızlığı, acımasızlığı, bencilliği ortadadır. Yüzleşmek hayatın kendi akışını bulmasının bir yoludur oysa. O bakımdan tutup yüzleştirmeli hayatları... “ (Köksal Alver; Yerli Yerinde) **** "İnsanlığın iki tür ahlak anlayışı vardır; Biri sözünü edip uygulamadığımız; diğeri, uygulayıp sözünü etmediğimiz." (Bertrand Russel) **** “İnsan dediğimiz varlık, değerler sistemi doğrultusunda eylem yapmak durumundadır. İnanmadığı bir şeyi yapması ona çok ağır gelir. Ya zorla yaptırırsınız ya da onu ifsat ederek yaptırırsınız. Buradaki ifsat, insanın inandığı değerlerin dışında başka değerlere tabi davranışıdır... Değer sisteminin davranışa uygunluğunu denetleyecek bir sistem lazım bu sistem genel manada ahlak, daha özel manada ise hukuktur.” (Sadettin Ökten;İçimde AVM Var) **** "Dünyada iki insan ırkı olduğu sonucuna varabiliriz. Sadece iki: Düzgün insanların oluşturduğu "ırk" ve ahlaksızların "ırkı."  İkisi de her yerdeydi, toplumdaki tüm gruplara sızmış haldelerdi. Hiçbir grup tamamen düzgün ya da tamamen ahlaksız insanlardan oluşmuyordu..." (Viktor E. Frankl; İnsanın Anlam Arayışı) **** “Menfaat yaşamak, ahlak yaşatmak ister. Bir arada asla barınamazlar… Bizim ahlakımız hürmet, hizmet ve merhamet prensiplerinin kendinde birleştiren aşk ahlakıdır… Menfaat ayaklarımızdaki zincirlere benzer, onlarla cennete gidilemez, menfaat yaşamak ahlak ise yaşatmak ister…” ( Nurettin Topçu)