Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, plastik atık kirliliğini azaltmak amacıyla 1 Ocak 2019 tarihinde marketlerde ve alışveriş merkezlerinde poşetlerin ücretli hale gelmesini sağladı. 25 kuruşluk ücret, tüketicilerin alışverişlerinde daha bilinçli davranmalarına ve tek kullanımlık plastik poşetlerin kullanımını azaltmalarına yardımcı oldu.
Bu uygulamanın, çevreye olan olumlu etkileri oldukça belirgin oldu. Poşetlerin ücretli hale gelmesiyle, aylık kişi başına ortalama 35 olan poşet kullanım oranı 10’a kadar düştü. Bu değişim, yalnızca bireylerin alışveriş alışkanlıklarını değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda plastik atıkların miktarını da önemli ölçüde azalttı. 2019’dan 2024 yılına kadar geçen süre zarfında, yaklaşık 1,5 milyon ton plastik atığın doğaya karışması engellendi.
Ancak son dönemde, belirlenen 25 kuruşluk ücretin düşük kalması, tüketicilerin poşet kullanımını yeniden artırmasına yol açtı. Bu durum, poşetlerin üretimi için gereken plastik ham madde ithalatının önlenmesi ve yaklaşık 10,6 milyar lira tasarruf sağlanması gibi olumlu sonuçları gölgelemiş durumda. Ayrıca, yaklaşık 64 bin 105 ton sera gazı salımının engellenmesi de önemli bir kazanımken, poşet kullanımının yeniden artışı bu tür çevresel yararları tehlikeye atabiliyor.
Bazı marketlerde ise, ücretli poşet yerine barkodsuz poşetlerin basılarak tüketiciye verildiği yönünde iddialar gündeme gelmiş durumda. Bu tür uygulamalar, poşetlerin izlenebilirliğini ve ücretli olma amacını zedelerken, çevreye daha fazla zarar vermekle kalmayıp, mevcut düzenlemeleri de ihlal ediyor.
Türkiye Gazetesi yazarı Canan Eraslan’ın bugünkü köşe yazısında ise, market poşetlerine yeni bir zam yapılacağına dair duyuru yer aldı.
İŞTE YENİ FİYATI
Eraslan konuyla ilgili şu ifadelere yer verdi:
“Marketler ‘1 plastik poşet maliyeti 1,19 TL. Fiyat artmalı’ demeye başlamış. Bakanlık da fiyatı artırmanın hazırlıklarını yapıyor. Muhtemel fiyat 1,5 lira civarında olacak. “