Şanlıurfa’da yüzyıllardır hastaların şifa bulması, zorlukların aşılması ve darda kalanların feraha kavuşması amacıyla okunan faraçlık duası geleneği sürüyor.
Kentte vatandaşlar, sıkıntıların sona ermesi ve hastalarının şifa bulması amacıyla camilerde faraçlık duası okutturuyor.
Duayı duyan cami cemaati ve sokaktaki insanlar, “amin” diyerek duaya katılıyor. Hastaların şifa bulması, zor durumda olanların rahatlaması, işsizlerin iş bulması ve çocukların sınavda başarılı olabilmesi için minarelerde okunan feraciye duası, “Peygamberler şehri” Şanlıurfa'da yüzyıllardır süregelen önemli bir gelenek.
Dergah Camii imamı İbrahim Onat, faraclık olarak bilinen bu duanın hastaların şifa bulması amacıyla okutturulduğunu belirtti.
ONAT: “DUAYA BAŞLAMADAN ÖNCE DİLEKLER İÇİN NİYET EDİLİR”
“Şu günlerde, en çok hastası olanlar, işsizler, mahkemeye düşenler veya sınavı olan çocuklar için okutturuluyor.” diyen Onat, şunları kaydetti:
"Farac ya da feraciye duası, dilek ve istekler için okunan bir duadır. Duaya başlamadan önce dilekler için niyet edilir. İstenildiğinde her vakitte okunabilir, ancak seher vakti okunmasının daha etkili olduğu bilinir. Seher vakti, kul ile Allah (cc) arasında özel bir bağlantının kurulduğu zamandır. Fakat Urfa’da bu vakit belirli değil; öğle namazında bir faraçlık, ikindide bir faraçlık ve akşam namazında bir faraçlık şeklinde devam ediyor. Şu günlerde, en çok hastası olanlar, işsizler, mahkemeye düşenler veya sınavı olan çocuklar için okutturuluyor."
“SADECE ŞANLIURFA’YA AİT GELENEK”
Onat, faraçlık duasının Şanlıurfa’ya özgü olduğunu kaydederek, "Faraçlık duası Mardin’in bir bölgesinde de okunuyor, ancak genel anlamda Türkiye’de sadece Şanlıurfa’ya ait gelenek. Bazen buraya gelen yabancı ziyaretçiler bu durumu merak ediyor ve bize soruyorlar, ‘Bu dua nedir?’ diye. Duanın okunduğunu duyduklarında ise oldukça etkileniyorlar." şeklinde konuştu.
FARACLIK NEDİR?
Şanlıurfa'da faraclık, 'ferah ve kurtuluş' anlamındaki Arapça 'ferac' kelimesine Türkçe 'lık' hecesinin eklenmesiyle 'kurtuluşa vesile olan şey' anlamını taşıyor. 'el-Feracu', bir kimsenin gam ve tasasını keşf ve izale etmek, şiddetten kurtulmak gibi manalara geliyor.
Musiki kavramı olarak feraciye, doğum yapacak kadının doğumunun kolay geçmesi, hasta olan kişinin şifa bulması, hapiste olup da mahkemesi olanın beraat etmesi, sekarat anındaki birinin ruhunu kolay teslim etmesi, borcu olanın borcunu ödeyebilmesi ve darda kalmışların selamete kavuşması gibi sebeplerden ötürü camide/minarede dua ve münacat niyetiyle sala tarzında irticali (doğaçlama) olarak okunuyor.
Faraclık dua geleneği bir taraftan Allah'a yalvarış, niyaz, münacaat ve dua; diğer taraftan okutanın niyetinin gerçekleşmesi için işiten insanlardan dua talep edilmesi ve yapılan münacaata 'âmin', 'Allah kurtarsın' veya 'Allah yardım etsin' demelerinin sağlanması amacıyla camide/minarede belirli bir makam çerçevesinde okunuyor.