Şanlıurfa denince akla ilk gelen ilçelerden biri olan Harran, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin izlerini barındıran önemli yerleşim yerlerinden biri.
Sümerler, Akadlar, Babilliler, Asurlular gibi uygarlıkların yanı sıra İslam öncesi dönemde önemli bir bilim merkezi olarak da bilinir.
İlçede bulunan tarihi Harran Kümbet Evleri ise dikkat çeken ve yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olan ilginç yapılardan.
Tarihi Kümbet Evleri otantik yapısı nedeniyle kente gelen misafirler tarafından ilgi görüyor.
Yaklaşık 300 yıllık Harran Kümbet Evleri çok ilkel yöntemlerle ören yerinden toplanan tuğlalarla yapılarak ortaya çıkmış yapılardır.
Kare, ya da kareye yakın prizmatik bir temel üzerine bindirme tekniğinde tuğlalardan yapılmıştır.
Harcında gül yağı, saman, pişmiş toprak ve yumurta akı kullanılan, mimari yapısı ve malzemeleri sayesinde de yazları serin, kışları sıcak tutma özelliğine sahip evler, aşağıdan yukarıya doğru gittikçe daralmaktadır. Yüksekliği içeriden 5 metreye varan ve 30-40 tuğla dizisiyle örülerek inşa edilen evler, içeriden ve dışarıdan balçıkla sıvanması sayesinde varlıklarını bugüne kadar sürdürebilmişlerdir.
Evlerin içi ise adeta bir kültür müzesi niteliği taşır.
Tarihi sit alanı içerisinde koruma altına alınan Harran Kümbet Evleri, her odasında bulunan konik kubbeleriyle ziyaretçilerini şaşırtıyor.
Sıra sıra konik kubbelerin her biri aslında birer oda özelliği taşıyor.
Tarihi Kümbet Evlerinin içerisindeki bölmelerde (odalarda) sergilenen yastıklar, sandıklar ve su testileri gibi her detayı kültürel tüm özellikleri tüm doğallığı ve gerçeği olduğu gibi yansıtıyor.
Mutfak bölümünde ise inanılmaz detaylar yer alıyor. Burada sergilenen tüm araç gereçler yaklaşık yüz yıllık geçmişe sahip.
Harran Kümbet Evler 1979 yılında arkeolojik ve kentsel sit alanı olarak tescil edilmiştir.
Ayrıca bu evler UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alıyor.
Topraktan yapılan evler günümüzde de sapa sağlam ayakta ve meraklılarını bekliyor.