Coğrafi özellikler, iklim, tarih ve kültür, her bölgenin yöresel yemeklerini şekillendirir ve yöresel zenginliğini, çeşitliliğini yansıtır. Bu anlamda yöresel yemekler, kültürel mirasın en önemli unsurlarındandır. Her yörenin kendine özgü yemekleri, o yörenin tarihini, kültürünü ve yaşam tarzını anlatır. Geleneksel yöntemlerle hazırlanan yöresel yemekler, doğal malzemelerden yapılır, besin değeri yüksektir ve sağlıklıdır. Gastronomi turizminin gelişmesi açısından önemli bir dinamiktir. Ülkemiz, zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Her yöresinde, kendine özgü yemekler bulunur.
Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan ve yöresel lezzetleri ile adından çokça söz ettiren Şanlıurfa'da envayi çeşit yöresel yemek bulunur. Bazılarını sayacak olursak; patlıcan kebabı, ciğer kebabı, içli köfte, ağzı açık, ağzı yumuk, semsek, kıymalı biber dolması, lıklıkı köfte, zerde pilav, masluka, çiğ köfte ve bir çok sulu yemekleri gibi lezzetler, Şanlıurfa'ya özgü yöresel yemek tarifleri arasında bulunur.
Yemek kültürü, Şanlıurfa'da aile ilişkilerinin önemli bir parçasıdır. Aileler, Urfa'da günümüzde de geleneksel yöntemlerle (fırınlarda, ateş üstünde gibi...) yemek pişirir ve bu süreçte aile bireyleri bir araya gelerek birlikte vakit geçirir. Bu da yemek kültürünün sadece lezzetlerden ibaret olmadığını, aynı zamanda aile bağlarını güçlendiren bir unsun olduğunu gösterir. Bu durum özellikle ramazan sofralarında, bayramlarda, düğünlerde yoğun bir şekilde yaşanır ve aile bütünlüğü açısından önemli bir noktadadır. Ramazan sofraları, ramazan ayının bereketinin yanı sıra tüm aileyi aynı saatte bir araya getiren nitelikte olması ve manevi bir doyum sağlaması açısından çok daha farklı bir yeri ve anlamı vardır. Şanlıurfa’da Ramazan ayının vazgeçilmez lezzetleri sofraları süsler. Kent genelinde iftar saatine doğru şehrin lezzetlerinden yükselen kokular adeta dans eder. Ramazan iftar sofraları için hazırlıklar ise kimi zaman günün erken saatlerinden itibaren başlar. İftar menülerinde de doyurucu ve besleyici tarifler tercih edilir. İşte o doyurucu ve besleyici tariflerden biri olan ekşili karışık kuru dolma tarifi...
Ekşili karışık kuru dolma bugün iftar soframıza lezzet ve bereket katacak olan tarifimiz. Karışık dolma her yörede, her şehirde farklı yöntemlerle yapılıyor. Urfa’da ise yöresel tatlarla birlikte kurutulmuş malzemelerin de kullanılması dolmaya ayrı bir tat katıyor. İşte ekşili karışık kuru dolma tarifi...
Ekşili Karışık Kuru Dolma
Malzemeler:
Kuru dolmalık biber 10 adet
Kuru dolmalık patlıcan 20 adet
Kuru dolmalık acur 20 adet
Kuru dolmalık kabak 30 adet
Haşlamak için su
(Kuru malzemeler tercihe göre artırılabilir ya da azaltılabilir)
İç Harcı İçin:
7 su bardağı kırık pirinç
500 gr. kuyruk yağı
250 gr. kıyma et (kuzu)
3 büyük boy soğan
1 büyük baş sarımsak
1 çay bardağı nar ekşisi
2 su bardağı zeytin yağı
4 yemek kaşığı salça
4 yemek kaşığı isot
1 çay kaşığı karabiber
1 çay kaşığı kimyon
1 çay kaşığı yedi türlü baharat
2 tatlı kaşığı kuru nane
Tuz
Üzerini iki parmak geçecek kadar su
1 su bardağı zeytin yağı
Yapılışı:
Kuru sebzeler ayrı ayrı pişirilir ve soğuk suya konularak şoklanır, sudan çıkarılır ve uygun bir kaba konulur.
İç harcın yapımına geçilir.
İç harcı için soğan ve sarımsak ince ince doğranır, yıkanmış pirinç, kuyruk yağı, kıyma et, salça, baharatlar, tuz, zeytinyağı ve nar ekşisi derin bir kaba konularak güzelce karıştırılır.
Hazırlanan iç harç ile dolmalar sırayla doldurulmaya başlanır.
Düdüklü tencerenin alt kısmına delikli tabak (sarma veya dolma altına kullanılan delikli bir tabak) yerleştirilir ve sırasıyla önce patlıcan, biber, acur ve son olarak kabaklar dizilir.
Dolmaların üstüne sarma taşı (yine Urfa'da sarma yada dolmanın üzerine konulan yassı bir taş) konulur.
Dolmaların üzerini iki parmak geçecek kadar su ve bir su bardağı zeytinyağı eklenir.
Düdüklünün kapağı kapatılır ve kısık ateşte 45 dakika pişirilir.
Pişen dolmalar 20-30 dakika kadar dinlendirip servis edilir.
Kaynak: @semrayetimm