Dünya Sağlık Örgütü'nün Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, Davos'ta katıldığı oturumda dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Ghebreyesus, gizemli bir hastalık olarak tanımladığı "Hastalık X" ile ilgili konuşurken, dünyanın bu hastalığın salgın haline gelebileceğinin sinyalini vererek hazırlıklı olunmasını istedi.
"KORONADAN 20 KAT DAHA ÖLÜMCÜL OLABİLİR"
DSÖ'nün 1 numarası, "Hastalık X"in corona virüsü salgınından 20 kat daha ölümcül olabileceğini söyledi. 2021 yılının başında bu hastalıkla ilgili bir analiz yayınlayan DSÖ, hastalığın 75 milyon insanın ölümüne sebep olabileceğini ve her 5 yılda bir yeni bir salgın haline gelebileceğini aktardı.
X HASTALIĞI NEDİR?
X hastalığı, aslında var olmayan, DSÖ tarafından araştırma için öncelikli kabul edilen patojenler listesine alınan ve salgın riski barındıran varsayıma dayalı bir patojene verilen sembolik bir isimdir. İsmi ilk olarak 2018 yılında ortaya atılan X hastalığı, yeni keşfedilen veya pandemi potansiyeli olan bir patojeni ifade etmek için kullanılmıştı. O dönemden sonra 2019 yılında ortaya çıkan pandemi koronavirüs olarak tarihe geçmişti.
X hastalığı, 2018 yılında ortaya Dünya Sağlık Örgütü tarafından öncelikli hastalıklar listesine eklenen, gelecekte pandemi meydana getirme potansiyeli olan bilinmeyen bir patojene atfedilen bir isimdir. X hastalığı ile ilgili iddia odur ki, covid-19’dan 20 kat daha ölümcül olacak ve uluslararası bir salgına neden olabileceğine dair endişe duyulmaktadır.
2018 yılında, DSÖ tarafından pandemi meydana getirme potansiyeliyle bilinmeyen bir durum olarak ortaya çıkan x hastalığı, daha sonrasında 2019’da covid-19 hastalığına dönüşmüş ve küresel çapta bir salgın doğurmuştu.
2022'de DSÖ, 25 virüs ailesini ve bakteriyi incelemek ve daha fazla araştırılması gereken öncelikli patojenlerin bir listesini oluşturmak için 300'den fazla bilim insanını bir araya getirmiş ve bir liste oluşturma kararı almıştı. Bu liste, "ciddi bir uluslararası salgına" neden olabilecek bilinmeyen bir patojeni ifade eden X hastalığını kapsıyordu.
Son dönemde de ismi sıklıkla anılır olan gizemli x hastalığı hakkında Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda hastalığa dair açıklamalarda bulunmuş, x hastalığının yeni bir salgına dönüşme ihtimalinin sinyalini vererek hazırlıklı olunması gerektiğinin altını çizmişti.
Henüz net bir şekilde tanımı bulunmayan ve gizemini koruyan x hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından takip edilmesi gereken patojen listesine dahil edilmiş durumda. DSÖ'nün bu patojenleri takip etmek için salgınlara yönelik geliştirdiği Ar-Ge planı söz konusudur ve bu Ar-Ge planı doğrultusunda listesinde yer alan patojen ve virüsler vardır.
DSÖ’nün hali hazırdaki listesinde yer alan patojenler şunlar:
Koronavirüs
Ebola ve Marburg virüsü
Kırım Kongo kanamalı ateşi
Lassa ateşi
Zika virüsü
MERS ve SARS
Nipah virüsü
Rift vadisi ateşi
X hastalığı
X HASTALIĞI NEDEN OLUR?
X hastalığının bilinmeyen bir patojen kaynaklı meydana geldiği düşünülse de henüz dünya genelinde gizemini koruyan ve DSÖ tarafından hastalık tescili almayan x hastalığının gerçek nedenine dair kesin bir cevap söz konusu değildir.
X hastalığının hayvanlar arasında dolaşımda olduğu konuşulurken henüz insanlara geçmediği ve insanlar arasında bir tehdide neden olmadığı da belirtiliyor.
Ayrıca yapılan çalışmalar, x hastalığının muhtemel bir üst yolunum virüsü olduğu yönünde de birtakım görüşler içermektedir.
X HASTALIĞI NE TÜR BELİRTİLERE NEDEN OLABİLİR?
X hastalığı, gizemini koruyan ve henüz hastalık olarak tanımlanamayan potansiyel bir tehlike olduğu için nasıl belirtiler gösterdiğine dair soru işaretleri söz konusudur. Ancak yapılan çalışmalar üst solunum yolu virüsü olarak ortaya çıkabileceği yönünde görüşler içerirken, x hastalığının belirtilerinin de üst yolunum yolu enfeksiyonlarındaki belirtilere benzerlik gösterebileceğini ortaya koymuştur.
X hastalığının, kesin bir hastalık olarak tanımlanması ve üst solunum yolu hastalıklarına dahil edilmesi ihtimali düşünüldüğünde ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas-eklem ağrıları ve halsizlik gibi belirtiler göstermesi olasıdır.
X HASTALIĞI NE DEMEK?
X hastalığı, bilinmeyen bir patojenin neden olduğu varsayılan, önlem alınmazsa ciddi bir mikrobiyal tehdide neden olabilecek ve salgın meydana getirebilecek gizemli hastalığın genel adıdır.
X, GERÇEK BİR HASTALIK MI?
X hastalığı, şu an için varlığı kanıtlanmış bir hastalık değildir ancak ortaya çıkma ihtimali düşünüldüğünde salgına neden olabilecek bir potansiyeli olduğu öne sürülür.
X HASTALIĞI İNSANLARDA GÖRÜLDÜ MÜ?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından, önlem alınması gereken potansiyel bir hastalık olarak açıklanan X hastalığı, hayvanlarda dolaşımda olduğu kabul edilse de henüz insanlarda görüldüğü doğrulanmamıştır.