ZEKÂT VERMEK
Muhterem Kardeşlerim…
Sadakayı gizli vermek, yani bir elin verdiğini diğer elin görmemesi gibi anlamlandırmak doğru ise, Farz olan zekâtı açıkça vermek de riya olmaz, daha sevap olur. Zekâtın böyle alenen verilmesi, zekâtını vermemiş olmak töhmetinden kurtarır, başkalarına da örnek teşkil etmiş olur. İbni Abbas hazretleri, gizlice verilen nafile sadakanın sevabı, alenen verilenden 70 kat fazladır buyurdu. Açıktan verilen zekâtın sevabı ise gizlice verilenlerine göre 25 kat fazladır.
İmam-ı Rabbani Hazretleri buyuruyor ki:
Bir kuruş zekât vermek, milyonlarla sadaka vermekten, daha sevaptır. Zekât vermek, Allahü Teâlâ’nın emrini yapmaktır. Sadaka ve hayratın çoğu ise ün, saygı ve nefsin şehvetlerini kazanmak için olur. Farzlar yapılırken araya riya, gösteriş karışmaz. Nafile ibadetlerde ise, gösteriş çok olur. Bunun içindir ki, zekâtı, açıktan vermek lazımdır. (2/82)
Alenen verilen zekâtın sevabı gizlice verilenlerine göre 25 kat fazladır.
Gizli sadakanın 3 faydası:
1- Halk; fakirin sadakayı ihtiyaçsız aldığını sanarak suizanna düşebilir. Fakir kötülenir, halk da gıybet edebilir.
2- Hadis-i şerifte, “Veren el, alan elden üstündür” buyuruluyor. Sadaka açıktan verilince fakir zillete düşebilir. Müslüman’ı zillete düşürmemelidir.
3- Sadaka bir cins hediyedir. Hadis-i şerifte, “Birine gelen hediyeye, yanında bulunanlar ortaktır” buyurulmuştur. (Hakim)
Fakir yanında bulunanlara ondan bir şey vermezse hoş olmaz. Buna sebep olmak da hoş değildir.
Sadakayı gizli mi vermeli?
Sadakayı, yardımları bazen açık vermek gerekirse de, genel olarak gizli vermek daha iyidir. Kur'an-ı Kerimde mealen buyuruluyor ki:
“Sadakayı açık verirseniz güzel olur, gizli verirseniz, sizin için daha hayırlıdır.” [Bekara 271]
Hadis-i Şeriflerde de buyuruldu ki:
“Kıyamette, başka himaye bulunmayan günde Allahü Teâlâ’nın himayesindeki 7 kişiden biri, verdiği sadakayı gizleyen, sağ elinin verdiğinden sol eli haberi olmayan kimsedir.” [Buhari]
“Gizli [sadaka, hayır hasenat ve ibadetler] aşikâreden efdaldir. Ancak, iyi örnek teşkil edecekse, aşikârelik gizliden efdaldir.” [Deylemi]
“Sadakayı gizli vermek Cennet hazinesindendir.” [Hatib]
(Gece kılınan namazın gündüz kılınan namaza göre üstünlüğü, gizli verilen sadakanın, aşikâr verilen sadakaya olan üstünlüğü gibidir.) [Taberani]
“Kur'anı aşikâre okuyan, aşikâre sadaka veren gibi, gizli okuyan da gizli sadaka veren gibidir.” [Tirmizi]
“Gizli sadaka Rabbin gadabını söndürür.” [Beyheki, Taberani, İbni Asakir]
Gösterişe kaçmak
Hadis-i Şerifte de buyuruldu ki:
“İyi bir amel yapanın amel defterine gizli yapılmış salih amel olarak yazılır ve sevabı 70 kat artırılır. Kişi bu ameli açıklarsa, aşikâre amel sevabı yazılır. Artırılan sevapları silinir. Bu amelini tekrar herkese söyler, adının anılmasından ve övülmekten hoşlanırsa, aşikâre amel sevabı da silinir, gösteriş, riya olarak yazılır.” [Beyheki]
İstemeyi meslek haline getirenler hariç, bir fakire herkesin gözü önünde yardımda bulunmak, sadaka vermek onun haysiyetine dokunabilir. Muhtaçların gönül rahatlığıyla yapılan yardımı alabilmeleri için hayırlar gizli verilmelidir.
İslam büyükleri, sadakayı gizlice bir a’manın eline bırakır veya fakir uyurken cebine koyar veya bir çocuk vasıtasıyla fakire gönderirlerdi. Fakiri şükran borcu altına sokmamak için gizli verirlerdi.
Maksat riya ve minnetten sakınmaktır. Fakir vereni görürse, riya ve minnet karışabilir. “Gösterişe ve minnete sebep olan hayır kabul olmaz” buyurulmuştur.
Farz olan zekâtın aleni olarak verilmesi efdaldir. Bunda riya olamaz. Zekâtın böyle alenen verilmesi, zekâtını vermemiş olmak töhmetinden kurtarır, başkalarına da örnek teşkil etmiş olur. İbni Abbas Hazretleri, gizlice verilen nafile sadakanın sevabı, alenen verilenden 70 kat fazladır buyurdu. Zekâtın sevabı ise gizlice verilenlerine göre 25 kat fazladır.
Allahu Teâlâ cümlemizi dinini en doğru şekilde öğrenen ve hayatına uygulayan kullarından eylesin. (Amin)