Urfa’da günlük hayatta vazgeçilmezlerin başında Ekmek fırınları gelir. Yaşam ile iç içe olmasından dolayı da her gün mutlaka bir veya birkaç kez uğranılan yer durumunda olduğundan kural veya kuralsızlığın yaşam kalitesini etkileyebileceği düzeyde olması hesabı ile önemli bir durum arz eder. Daha açık bir deyişle Fırınlardan ekmek alırken veya ırına verilen yemeğin pişmesi beklenirken zaman zaman bazı sıkıntılar meydana gelmektedir. Bu sıkıntıların ortadan kalkması, fırınlara yolu düşen herkesin dikkat edeceği bazı kurallar mümkündür.
Evet, fırından ekmek almanın da bir adabı olmalıdır diye düşünüyorum. Burada “Adap” kelimesini irdeleme ihtiyacı hâsıl olur ki, Adap “edep” kelimesinin çoğulu durumunda olup, Yol, yordam, yöntem ve kurallar bütünü anlamına gelmektedir. Aynı zamanda edep, güzel terbiye, iyi davranış, güzel ahlak, hayâ, nezaket, zarafet gibi manalara gelir. Buradan hareketle Fırında yemek veya ekmek beklemede ve almada bir adap olması kaçınılmaz bir hal almaktadır.
Özellikle Cumartesi ve Pazar günleri başta olmak üzere hemen her gün sabahları fırın önünde ekmek bekleyen pijamalarını çıkarmadan fırına gelmiş, uykudan kalkar kalkmaz elini yüzünü dahi yıkamamış, gece içtiği sigaraların etkisiyle ağzında misliyle birikmiş kötü kokuyu ikide bir esneyerek pervasızca ve elini dahi ağzına götürme ihtiyacı hissetmeden çevresindekilerin üzerine salıveren, saçı sakalı dağınık orta yaşlı veya yaşlılık sınırına dayanmış ileri orta yaşlı erkeklere rastlamak mümkündür. Hatta ekmek bekleyen bayan, çocuk ve diğer kişilere aldırış dahi etmeden göbeğini veya başka bölgelerini kaşımaktan asla imtina etmemeleri de yine rastlanılan durumlardandır. Bunun ne kadar rahatsız edici bir durum oluşturduğu aşikardır. O halde fırında ekmek bekleme veya ekmek alma adabını oluşturmak gerekirse şu kurallar konulabilir:
1- Özellikle sabahları Ekmek almaya giden veya gönderilen kişi pijamaları ile değil, sokakta giyilen kıyafetle gitmelidir. Zira pijama gece ve yatak kıyafeti olduğundan dolayı mahrem bir kıyafet olarak kabul edilir. Dolayısıyla sokakta pijama ile dolaşmak abestir.
2-Elini yüzünü yıkamalı, gerekirse dişlerini fırçalamalı ve en az On On beş kişi arasında bekleyeceğinin bilinci ile düzenli bir kılık- kıyafet ile durmalıdır.
3-Özellikle çocukların sırasını alacak şekilde davranmamalı bu konuda çocukların haklarını gözetlenmelidir.
4-Gerektiğinde kadınlara öncelik tanımada müsamahakâr davranılmalıdır.
5-Fırın çalışanlarından istediği spesifik durumlar için zorlamamalı, rica etmeli, yerine getirildiğinde de teşekkür etmelidir.(mesela susamlı ekmek yapmak, kabartma yapmak, biber pişirmek vb.)
6- Ekmek bekleme esnasında asla sigara içilmemelidir
Fırında çalışanlarında dikkat etmeleri gereken hususlar vardır. Özellikle temizlik ve hijyen konularında (ekmeğe sarılan kağıtların uygunluğu, personelin kılık kıyafeti ve temizliği, fırında çalışanların ekmek yapma sırasında elini saçına sürmesi, burnuna sürmesi, burnunu silerek tekrar ekmek yapmaya devam etmesi, terinin ekmeğin üzerine akması, hamurun açıkta olması ve üzerine sineklerin konması, ekmeğe saracğı kağıdı alırken parmaklarını tükürükleyerek kağıdı ıslatması, fırının genel temizliği, odunların tezgahın altında istiflenmesi vs.) gördüğü bir aksaklık varsa fırında çalışan insanları rencide etmeyecek şekilde ve yapıcı bir eda ile uyarmalı, bu uyarılara rağmen bu menfi davranışlar devam ediyorsa ilgili fırından alışverişi terk etmelidir.
Hayatın iyi ve değerli olabilmesi için her alanda bazı kurallar olmalıdır. İyi Yaşayabilmek için edep dairesini terk etmemek gerekir. Evde, pazarda, çarşıda kısacası hayatın her aşamasında kurallar olmalı ve kişi bunlara uymalıdır. Amaç birlikte yaşamada başkalarının haklarını çiğnemeden, aksine başkalarının da haklarını gözeterek daha kaliteli ve daha huzurlu bir yaşam sürmektir.
Afiyette kalın.