Ramazan günlerinde oruç tutan insanların gün boyu kaybettiği sıvıyı, yerine koymak için iftarda işin sıhhat tarafını düşünmeden gazoz, kola, meyve suyu ve özellikle de Meşhur bazı markaların “şerbet” adı altında satışa sunduğu içeceklere yöneldiğini görüyoruz. Oysa, hazır satılan bu meyve suları ve şerbet türü içeceklerin, gıda boyası ve bazı kimyasallar kullanılarak cafcaflı ve albenili bir renk kazandırılarak hazırlandıklarını biliyoruz.
Hazır meyve suları, gazlı içecekler, toz içecekler, meyveli sodalar, enerji içecekleri gibi yapay kimyasal maddeler barındıran ve sağlık açısından sakıncalı görülen içeceklerin yerine sağlıklı içecekler hazırlamak mümkündür. Doğal ve sağlıklı olan bu içecekleri nane, reyhan, çam kozalağı, sumak, elma, limon, portakal gibi bitki ve meyvelerden elde edilebilir. Bu şekilde elde edilen içecekler hem sağlıklı hem de ekonomik olarak da değerli olmaktadır. Aynı zamanda tarihi değerlere sahip olduklarından dolayı da kültürel bir kazanımları da söz konusu olmaktadır.
Bazı meyvelerin sularının sıkılarak hiçbir işleme tabi tutulmadan tüketilebilmesinin yanı sıra bitkilerden içecek (şerbet) elde etmek için bazı bitkilerin yaprak ve çiçekleri, bazılarının kök ve kabukları, bazılarının da meyveleri çeşitli işlemlere tabi tutularak kullanılmaktadır. Bu şekilde içecek elde edebilmenin bazı yöntemleri vardır. Bu yöntemleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
1-İNFÜZYON: Bitki çayları hazırlamada en fazla kullanılan yöntemdir. Su kaynadıktan sonra bir dakika kadar bekletip, drog parçaları üzerine dökülür, fincanın veya çaydanlığın ağzı kapatılarak 10 dakika demlemeye bırakılır. Demlenen bitki çayı, süzülür ve şeker, bal vb. maddelerle tatlandırma ya da renklendirme işlemine tabi tutulur. Bu işlemden sonra elde edilen içecekler istenildiğinde sıcak veya soğutularak da içilebilir. İnfüzyon yöntemi, kokulu (uçucu yağ içeren) droglar, çiçek ve yaprak drogları için en uygun yöntemdir.
2-DEKOKSİYON: Bitkinin kullanılacak parçaları (Drog) yeterli miktarda soğuk suyun içine atılır ve ağzı kapalı bir kapta, hafif ateş üzerinde 20-30 dakika kaynatılır. İçilmeden önce süzülür. Dekoksiyon yöntemi ile genellikle Kök, rizom, kabuk ve sert tohumlardan içecek elde etmek için en fazla kullanılan ve en iyi yöntemdir. (Tarçın, zencefil, vb.)
3-MASERASYON: Bitkinin kullanılacak kısmı (Drog) üzerine belli miktarda su konularak oda sıcaklığında 8-12 saat bekletilir. Bu sürenin sonunda Süzülerek diğer işlemlere (şekerle tatlandırma, renk vb.) tabi tutularak kullanılır. (Sıcakta bozunacak bileşiklere sahip olan ve müsilaj içeren droglar için maserasyon yöntemi daha uygundur. Maserasyon diğer yöntemlere oranla daha seyrek olarak kullanılır).
Evde çok rahatlıkla hazırlanabilecek birçok "Ramazan Şerbeti" vardır. Bölgemizde eskiden beri var olan, kış mevsiminde çay şeklinde sıcak mevsimlerde de soğuk şerbet şeklinde tüketilen sağlık açısından oldukça faydalı olduğu bilinen, halk arasında narçiçeği, cennet çiçeği gibi isimlerle de anılan ve aktarlarda rahatlıkla bulunabilen "Hibiskus şerbeti"ni tarif etmek isterim:
Hibiskus Şerbeti:
4 yemek kaşığı hibiskus
10 bardak (2litre) Su
4-5 adet karanfil
1 adet çubuk tarçın
1 dilim limon
1,5 çay bardağı toz şeker
(şeker oranını kendi damak zevkinize göre arttırıp azaltabilirsiniz.)
Yapılışı
Suyu tencereye koyup ocağa alın. Su kaynamaya başlayınca tarçın ve karanfili ekleyin. 5 dk kaynatıp tarçınları içinden alın ki tarcın baskın tad olmasın.
Ocağı kapatın ve hibiskus, şekeri ve limon tuzu nu ekleyip karıştırın. Kapağını kapatın. 20 dk demlenmeye bırakın.
20 dk sonra, şerbeti ince bir süzgeç, tül veya tülbentten süzün.
Oda ısısına gelince buzdolabına kaldırın. Soğuk olarak tüketin
Afiyet şifa olsun
Afiyette kalın