MEYVE YEME ADABI

  Adap “edep” kelimesinin çoğul durumudur.  Edep ise; yol, yordam, yöntem ve kurallar bütünü anlamına gelmekte olup aynı zamanda, güzel terbiye, iyi davranış, güzel ahlak, hayâ, nezaket, zarafet gibi manalara da gelmektedir. Buradan hareketle oturmanın, kalkmanın, konuşmanın, su içmenin, yemek yemenin vs. kuralları olduğu gibi meyve yemenin de bir adabı olmalıdır. Meyve yerken bazı kuralların olması zorunlu bir durum olduğuna inanıyorum. Burada meyve yemenin kuralı derken, meyvenin İnsan sağlığı için yemekten önce mi, sonra mı gibi bir tartışmadan değil, Meyvelerin başlıca yenme şekillerinden ve meyve yenirken görülen bazı olumsuz davranışlardan söz etmek isterim. Şöyle ki; 1-Üzüm yerken tabağa uzanıp üzüm salkımından tane tane koparıp yemek yanlıştır. Zira tabakta kalan üzüm çok hoş olmayan, başka bir canlı tarafından kemirilmiş gibi çirkin bir görüntüye kavuşur ve muhtemelen artık muamelesi görüp çöpe atılır ki bu da israf olur. Doğru olan davranış şudur: Üzüm salkımı, bazı cinslerde iki veya üç bazı üzüm cinslerinde ise daha fazla üzüm tanesini taşıyan "çitmik" veya "cıngıl" adı verilen küçük dallardan oluşmaktadır. İşte üzüm yerken salkımdan tane koparmak yerine çitmik veya cıngıl olarak isimlendirilen yan salkımcıklarını koparıp yemek tabakta kalan üzüm salkımının temiz kalmasına neden olur ki, yenilmeyip kalan üzümün başkaları tarafından da rahatlıkla yenilebilmesine imkân sağlayan bir durum ve görselliğe sahip olmasını sağlamaktadır. 2-Genel olarak görülen olumsuz davranışların en önemli olanlarından biri de, Çekirdeği olan kiraz, erik, yenidünya gibi meyveler ile ve zeytin gibi gıdaları yerken, çekirdeğini ağzının içerisinde dişlerinin yordamıyla ve ağzı kapalı olarak ayıklandıktan sonra kişi elini ağzına götürüp çekirdeği avucunun içine alıp tabağa atıyor ki bu son derece yanlış ve çirkin bir bir davranış olur. Doğru olan ise, bir peçete yardımıyla bu işlemi gerçekleştirmek olacaktır. Peçeteyi ağzımıza götürüp meyvenin çekirdeğini içine alıp sessiz ve sedasız kimse görmeden alıp uygun bir yere bırakılabilir. Aynı şekilde çekirdekleri çok daha küçük olabilen üzüm, karpuz gibi bir meyveyi yerken de çekirdekleri meyve tabağına koymak son derece çirkin bir görüntüye ve karşımızdakinin tiksinmesine sebebiyet verebilir. Doğru olacak davranış; bu tür meyveleri çekirdekleriyle birlikte yemektir. Zaten üzüm ve karpuz çekirdekleri ile birlikte çiğnenerek yenilmesi son derece faydalı bir durumdur. 3-Özellikle Karpuz ve kavun başta olmak üzere kabukları soyularak tüketileni meyvelerin kabuklarını soyarken oldukça büyük bir kısmının zayi edildiğini görüyoruz. Yani meyveyi soyarken yenilmesi gereken bir bölümü de kabuk ile birlikte kesilip çöpe atılmaktadır. Bu duruma fırsat vermeden kabuk ile "yenilen bölüm" arasındaki mesafeyi iyi değerlendirmek gerekir. 4-Meyve yerken meyve tabağındaki bir meyve tamamıyla tüketilmeli ya da hiç dokunulmamalıdır. Özellikle çok ekşiydi, çok tatlıydı, tatsızdı gibi sebeplerle müdahale edildiği halde yenilmeyen ya da yarım bırakılan bir meyve başkaları tarafından yenilmesi güç bir durum oluşturduğundan çöpe atılması kaçınılmaz olur. Bu da israf olur, israf da haramdır. 5-Herhangi bir yiyeceği ağızda çiğnerken olduğu gibi, Meyve yerken de ağız şapırdatmak çirkin bir davranıştır. 6-Ortaya konulmuş ve birden fazla kişinin yiyeceği tek bir meyve tabağından alınacak meyveyi göz ile seçip tek bir hamlede almak en doğru davranıştır. Uzanıp elimizle veya çatalımızla dokunduğumuz bir meyveyi bırakıp başka bir meyveyi almak son derece çirkin ve yanlış bir davranıştır. 7-Bütün yiyeceklerde olduğu gibi Meyve yemede ölçülü olmak esastır. Unutulmamalıdır ki, Meyve yemek ölçüler dâhilinde sağlığımız için faydalı ancak ölçü kaçırılırsa son derece zararlı bir durum oluşturur. Afiyette kalın