Şanlıurfa, Türkiye'nin tarım sektöründe önemli bir merkez olma yolunda hızla ilerliyor ve bu iddiasını, artan üretim kapasitesiyle pekiştiriyor.
Özellikle Urfa fıstığı, bölgenin samp-img width='1.33' height='1' layout='responsive'esi haline gelmiş durumda. Son yıllarda yapılan yatırımlar ve üretim artışı sayesinde, Şanlıurfa fıstığı, hem kalite hem de miktar açısından sektörde liderliğini pekiştiriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre, Şanlıurfa'da yaklaşık 45 milyon fıstık ağacı bulunuyor. Bu büyük rakam, fıstığın bölgedeki ekonomik önemini ve Şanlıurfa'nın tarım gücünü gözler önüne seriyor.
Ancak, bölge, sahip olduğu bu büyük potansiyeli yeterince ekonomik değere dönüştüremiyor. Şanlıurfa TEMA Vakfı İl Temsilcisi Prof. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, fıstık üretimindeki başarının sanayi yatırımları ve markalaşma çabalarıyla desteklenmesi gerektiğine dikkat çekerek, bu eksikliklerin giderilmesi durumunda, bölgenin tarımsal gücünün çok daha verimli bir şekilde ekonomiye katkı sağlayabileceğini belirtti.
ÖZTÜRKMEN: ŞANLIURFA ÜRETİMDE LİDER
Öztürkmen, Şanlıurfa’nın Türkiye’de fıstık üretiminde lider olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Dünya Antep fıstığı üretiminde 2021 - 2022 üretim sezonunda ABD 336 bin ton ile ilk sırada yer almaktadır. Aynı üretim sezonunda İran 205 bin ton, Türkiye 85 bin ton, Suriye 70 bin ton ve AB 22 bin ton üretim ile ABD'yi takip etmektedir. Türkiye, dünya Antep fıstığı üretiminin %12'sini karşılamaktadır. Türkiye, dünya çapında Antep fıstığı üretiminde önemli bir konuma sahiptir ve bu üretimde Şanlıurfa liderliği elinde tutmaktadır. Ancak, bu değerli ürünü ekonomik katma değere dönüştürecek sanayi ve markalaşma adımları yeterince atılmamıştır. Bu eksiklik, Şanlıurfa’nın tarımsal üretim gücünü ekonomik avantajlara dönüştürmesini engellemektedir.”
“BRONTE KASABASI: BİR BAŞARI HİKAYESİ”
Bronte örneğini anlatan Öztürkmen, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
“İtalya’nın Sicilya Adası'nda yer alan Bronte kasabası, Avrupa’nın en kaliteli şam fıstıklarını üretmesiyle ünlüdür. Bronte’nin şam fıstığı üretimi toplam 2.000 hektarlık bir alanda gerçekleşmekte olup, yıllık 3.000 ton üretimle dünya pazarında önemli bir paya sahiptir. Bu fıstık, hem coğrafi işaretle koruma altına alınmış hem de dünya çapında tanıtılmıştır. Bronte, bu başarısını şu adımlara borçludur: Bronte, her yıl düzenlenen şam fıstığı festivaliyle dikkat çeker. Bu etkinlikte ürünün gastronomik, kültürel ve ekonomik önemi vurgulanarak dünya çapında tanıtımı yapılmaktadır. Bronte şam fıstığı sadece çerez olarak değil, dondurma, tat lı,pesto sosu ve çeşitli gurme ürünlerin hammaddesi olarak kullanılmaktadır. Bu ürünler, küresel pazarda yüksek fiyatlarla alıcı bulmaktadır. işlenmiş ürünlerle gelirlerini artırmaktadır. Bu sayede yerel ekonomi güçlenirken, küresel markalaşma da sağlanmıştır.”
ŞANLIURFA FISTIĞI İÇİN ‘BRONTE MODELİ’
Öztürkmen, Şanlıurfa’nın fıstık üretimiyle ilgili önerilerini Bronte örneği üzerinden şu şekilde sıraladı:
“Şanlıurfa, Bronte modelini örnek alarak şu adımları atabilir,
Fıstık Festivali Düzenlenmesi
Şanlıurfa’da düzenlenecek bir Antep fıstığı festivali, yerel üreticilerin ürünlerini tanıtmasına olanak sağlayabilir. Festival, aynı zamanda kültürel ve turistik bir etkinlik olarak bölgeye olan ilgiyi artırabilir.
Sanayi ve İşleme Tesisleri Kurulması
Şanlıurfa’da, Antep fıstığından katma değerli ürünler üretecek tesislerin kurulması teşvik edilmelidir. Örneğin, Bronte’nin yaptığı gibi tatlı, sos ve çikolata üretimi ile Şanlıurfa fıstığının dünya pazarında yer bulması sağlanabilir.
Coğrafi İşaret ve Markalaşma
Şanlıurfa fıstığının tescillenerek uluslararası coğrafi işaret alması, küresel pazarda ürünün ayırt edici bir kimliğe sahip olmasını sağlar.
Kooperatifleşme ve Küçük Üreticilerin Desteklenmesi
Küçük üreticilerin desteklenmesi, kooperatifleşmenin teşvik edilmesi ve toplu işleme olanaklarının sağlanması, üretim maliyetlerini azaltabilir ve gelirleri artırabilir. ayısal Hedefler ve Veriler
Türkiye’nin yıllık fıstık üretimi 250.000 ton olup, bunun yaklaşık %40’ı Şanlıurfa’dan sağlanmaktadır.
Dünya fıstık ihracatı pazarında Türkiye’nin payı %12’dir. Ancak bu oran, işlenmiş ürünlerle katma değer sağlanarak artırılabilir.
Şanlıurfa’daki mevcut fıstık ağaçlarının ekonomik verimlilik oranı %70’tir. Bu oran, modern tarım yöntemleriyle %90’a çıkarılabilir.”