Türkiye’den Avrupa ülkelerine ihraç edilmek istenen birçok ürün sınır kapılarından geri döndürülmeye başlandı.
Fıstık, incir ve mandalina gibi ürünler gıda güvenliği açısından yüksek risk taşıyan maddeler içirdiği için sınırlardan geri döndürülmüştü.
Son olarak Şanlıurfa pazarlarında çokça satılan nar, güvenli limitin 27 katı Acetamiprid tespit edildiği için Polonya sınırında geri çevrilerek Türkiye'ye iade edildi.
ACETAMİPRİD NEDİR?
Acetamiprid, bir neonikotinoid sınıfına ait sistemik bir insektisittir. Tarımda yaygın olarak kullanılan bu madde, bitkilere zarar veren çeşitli haşerelere (özellikle yaprak bitleri, beyaz sinekler ve thripsler gibi emici ağız yapısına sahip zararlılara) karşı mücadelede etkilidir.
Etkili Olduğu Zararlılar: Yaprak bitleri, beyaz sinekler, tripsler, kın kanatlılar ve diğer emici zararlılara karşı kullanılır.
Etki Mekanizması: Sinir sistemi üzerinde etkili olup zararlıların nikotinik asetilkolin reseptörlerine bağlanarak sinir uyarılarını bozar. Bu, böceklerin felç olup ölmesine neden olur.
Kullanım Alanları: Tarla bitkileri, meyve ağaçları, sebzeler ve süs bitkilerinde zararlı kontrolü için kullanılır.
Uygulama Yöntemi: Sistemik olduğu için bitkilerin kökleri veya yapraklarından emilerek zararlılara ulaşır ve uzun süreli koruma sağlar.
GÜVENLİK VE ÇEVRESEL ETKİ
Arılar Üzerindeki Etkisi: Neonikotinoidler genel olarak arılar için zararlı olabilir. Ancak acetamiprid, diğer neonikotinoidlere göre daha düşük bir risk profiline sahiptir. Yine de dikkatli kullanılmalıdır.
İnsan sağlığı: Doğru dozlarda kullanıldığında insanlar için güvenli kabul edilir. Ancak yanlış uygulamalarda zehirlenme riski olabilir, bu nedenle talimatlara sıkı sıkıya uyulmalıdır.
Acetamiprid, etkili bir tarım kimyasalı olarak pek çok zararlıyı kontrol altına alabilir, ancak çevresel ve ekolojik etkileri nedeniyle dikkatle ve bilinçli bir şekilde kullanılmalıdır.
Acetamiprid'in zararları, doz aşımı, yanlış kullanım veya çevresel etkiler nedeniyle ortaya çıkabilir. İnsan sağlığına, çevreye ve ekosisteme yönelik bazı olumsuz etkileri şu şekilde özetlenebilir:
1. İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI
Akut Zehirlenme: Aşırı maruz kalındığında bulantı, baş ağrısı, baş dönmesi, deri tahrişi ve solunum problemleri görülebilir.
Kronik Etkiler: Uzun süreli veya yoğun temas durumunda merkezi sinir sistemi etkilenebilir ve sinirsel bozukluklar ortaya çıkabilir.
Cilt ve Göz Tahrişi: Doğrudan temas ciltte tahrişe, gözlerde ise yanma hissine neden olabilir.
Solunum Yolu Problemleri: Solunum yoluyla alınması durumunda öksürük, boğaz tahrişi ve solunum zorluğu yaşanabilir.
2. ÇEVRESEL ETKİLER
Arılar ve Tozlaşan Böcekler: Neonikotinoid sınıfındaki diğer bileşikler gibi acetamiprid de arılar üzerinde zararlı etkilere sahip olabilir. Özellikle yüksek dozda uygulandığında arı kolonilerini etkileyebilir.
Suda Yaşayan Canlılar: Acetamiprid'in sucul organizmalar üzerinde toksik etkileri olduğu bilinmektedir. Sudaki yoğunluğu arttığında balıklar ve diğer suda yaşayan canlılar zarar görebilir.
Toprak Ekosistemi: Toprak organizmaları üzerindeki etkisi sınırlıdır, ancak uzun süreli kullanım topraktaki faydalı mikroorganizmaların popülasyonunu azaltabilir.
3. EKOLOJİK RİSKLER
Biyoakümülasyon Riski: Acetamiprid'in doğada birikme eğilimi düşük olsa da, sürekli kullanımı ekosistemde dengesizliklere neden olabilir.
Direnç Gelişimi: Uzun süre ve sık aralıklarla kullanıldığında, hedef zararlılarda direnç gelişebilir. Bu durum, zararlılarla mücadelenin zorlaşmasına yol açabilir.
Kullanımda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Talimatlara uygun dozda ve uygun zaman aralıklarında kullanılmalıdır.
İnsan ve hayvanların yoğun olduğu alanlarda uygulamadan kaçınılmalıdır.
Arıların aktif olduğu saatlerde kullanılmamalıdır (örneğin, sabah erken saatlerde veya akşamüstü uygulanmalıdır).
Koruyucu ekipman kullanılmalı ve doğrudan temastan kaçınılmalıdır.
Acetamiprid, etkili bir tarım ilacı olsa da, yanlış veya kontrolsüz kullanımı insan ve çevre sağlığı üzerinde ciddi riskler oluşturabilir. Bu nedenle, kullanımında dikkatli olunmalı ve alternatif biyolojik mücadele yöntemleri de değerlendirilmelidir.