Pankreas, insülin üretimi gibi kritik görevler üstlenen bir organ olmasına rağmen, burada oluşan tümörlerin tespiti mevcut yöntemlerle oldukça zorlayıcı olabiliyor. Ancak Hollanda’daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi’nden bilim insanları, zehirli bir kertenkele olan Gila canavarının tükürüğünde bulunan bir protein sayesinde devrim niteliğinde bir teşhis yöntemi geliştirdi.
TÜMÖRLERİN TESPİTİ VE YENİ YÖNTEMİN BAŞARISI
Pankreasta oluşan insülinoma adı verilen nadir tümörler genellikle iyi huylu olmasına rağmen, kan şekeri seviyesini düşürerek bayılma ve nöbetlere yol açabiliyor. Uzmanlar bu tümörlerin bir an önce çıkarılması gerektiğini belirtse de küçük boyutları nedeniyle mevcut yöntemlerle tespit edilmeleri oldukça zor. Radboud Üniversitesi'nden Dr. Martin Gotthardt, "Tümörün nerede olduğu bilinmiyorsa, cerrahlar pankreası keserek arardı. Şimdi ise bu yeni yöntemle tümörlerin yeri kolayca belirlenebiliyor," diyerek yöntemin önemini vurguladı.
KERTENKELE TÜKÜRÜĞÜNDEN TIBBIN HİZMETİNE
ABD ve Meksika’da yaşayan Gila canavarı adlı kertenkele, ölümcül olmayan ancak etkili bir zehir salgılıyor. Bu kertenkelenin tükürüğündeki bir protein, daha önce diyabet tedavisinde kullanılmıştı. Bilim insanları, bu proteinin pankreasta bulunan reseptörlere bağlanarak tümörleri işaretleyebileceğini düşündü. İlk çalışmalarda, radyoaktif bir molekül eklenen protein tümörleri bulmayı başarsa da bazı hastalarda düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkiler ortaya çıktı. Yeni yöntemle ise bu molekül değiştirilerek yan etkiler büyük ölçüde ortadan kaldırıldı.
YÜZDE 95 BAŞARI ORANI
Yeni yöntem 69 hastada test edildi ve yüzde 95 başarı oranıyla tümörlerin tespit edildiği görüldü. Mevcut tarama yöntemleri ise yalnızca yüzde 65 başarı gösteriyor. Journal of Nuclear Medicine'de yayımlanan bu çalışmada, tespit edilen tümörler ameliyatla başarıyla çıkarıldı.
Çalışmanın başyazarı Marti Boss, "Bazı hastalar onlarca yıldır bu tümörlerle yaşıyordu, ancak ameliyat sonrası tamamen iyileştiler. Yeni yöntem diğer taramaların yerini alabilir," diyerek yöntemin gelecek vadettiğini belirtti.
TIP DÜNYASINDA YENİ BİR DÖNEM
Kertenkele tükürüğünden elde edilen bu protein, pankreas tümörleri teşhisinde yeni bir dönemin kapılarını aralarken, cerrahi müdahalelerdeki zorlukları da büyük ölçüde azaltmayı hedefliyor.