Sigara satışları, dünya genelinde düşüş eğilimi gösterirken, Türkiye’de rekor kırıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı’nın açıkladığı verilere göre, sigara satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17,7 artış gösterdi. Böylece sigara satışında 137,4 milyar adete ulaşılarak tüm zamanların rekoru kırıldı.
Sözcü’nün haberine göre, 1999 yılında 114,4 milyar adet olan ve 2013’te 91,7 milyar adete kadar gerileyen Türkiye’deki sigara satışları, daha sonraki 10 yılda yükseliş eğilimine girdi. 2023’te sigara satış rakamı, 2013’teki rakamın yüzde 50 üzerinde oldu.
Türkiye’de sigara satışlarından elde edilen hasılat da geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 79,6 artışla 288 milyar TL’ye ulaştı.
Bu dönemde Türkiye’de sigara üretimi yüzde 12,9’luk artışla 189 milyar adete ulaşırken, bu rakamın 49,7 milyar adetlik kısmı ihraç edildi. Sigara ihracatından elde edilen gelir 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 14,8 artışla 490,6 milyon dolara yükseldi.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya genelinde her yıl yaklaşık 8 milyon kişi tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’de de her yıl yaklaşık 100 bin kişinin bu nedenle öldüğü tahmin ediliyor.
SEKTÖR YABANCILARIN ELİNDE
TEKEL’i özelleştiren iktidar, yurt içi sigara üretimini ve pazarını yabancıların hakimiyetine vermişti. Sigara üretimi için gerekli tütün de büyük oranda ithalatla sağlanıyor.
2023 yılında Türkiye’de 114,5 milyon kilogram tütün kullanılırken bunun yüzde 83’lük bölümü ithal tütünle karşılandı. Yerli tütün payı ise yüzde 17 oldu.
2008 yılında çıkan 4207 sayılı kanun, kafe, kahvehane, restoran, eğlence yerleri dahil, tüm kapalı alanlarda sigara ve diğer tütün ürünleri kullanımını yasaklıyor ancak son yıllarda bu yasayla ilgili denetimlerin çok sınırlı olduğu ve giderek daha fazla mekanda sigara kullanımına izin verildiği biliniyor.
TÜTÜNDEN REKOR ÖTV
Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2023 yılında alkol ve tütünden alınan özel tüketim vergisi (ÖTV), önceki yıla göre yüzde 69,4’lük artışla 245,6 milyar TL’ye yükseldi.
2023’te önceki yıla göre Hazine’nin ÖTV hasılatı, alkollü içkilerde yüzde 58 artışla 69 milyar TL’ye, tütün mamüllerinde yüzde artışla 176,6 milyar TL’ye yükseldi.